در اصل ۴۳ جهت دستیابی به اهدافی از جمله تأمین استقلال اقتصادی جامعه ، ریشه کن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد ، ضوابطی برای اقتصاد جمهوری اسلامی ایران تعیین گردیده است. تأمین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل و قراردادن وسایل کار در اختیار همه کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند در شکل تعاونی از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر که نه به تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروههای خاص منتهی شود و نه دولت را به صورت یک کارفرمای بزرگ مطلق در آورد ( قانون اساسی ، اصول ۴۳ و ۴۴ )
در اصل ۴۴ قانون اساسی به روشنی تصریح شده است که نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی با برنامه ریزی صحیح و منظم استوار است در همین اصل، محدود شدن فعالیتهای بخش دولتی در چارچوب معین و همچنین مکمل فعالیتهای دولتی و تعاونی قرار گرفتن بخش خصوصی، وسعت قلمرو بخش تعاونی را به خوبی نشان میدهد. شروط تعیین شده برای حمایت قانون از مالکیت بخشهای سه گانه بشرح زیر خود از نقاط قوت بخش تعاونی و بمنزله تأکیدی بر ضرورت گسترش آن به شمار می رود. ( همان مأخذ )
بخش سوم : بازار بورس و اوراق بهادار
بورس چیست ؟
بخش مالی اقتصادی هر کشور تامین کننده منابع مالی و فعالیتهای حقیقی اقتصادی محسوب میشود که به دو بخش تقسیم میگردد :
بازار پولی که عمدتاًً توسط نظام بانکی یک کشور اداره میشود که مهمترین کارکرد آن تأمین اعتبارات کوتاه مدت است. بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تأمین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیتهای تولیدی و خدماتی مولد میباشد.
بورس[۲] کلمه ای فرانسوی است که معنای آن در زبان فرانسه ” کیف پول ” میباشد بورس یک نهاد سازمان یافتهای است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب میشود و در کنار سایر مؤسسات و سازمانها ، وظایف چندگانهای را برعهده دارد .کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و همچنین یکی از کارکردهای مهم آن جمع آوری سرمایه ها و پس اندازهای کوچک برای تأمین سرمایه مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی است .
تاریخچه تأسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند بر میگردد. اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت کردهاست در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ابزارهای الکترونیکی بیشتر معاملات در بورس از طریق رایانه صورت میگیرد .بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولاً سیاستهای آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی درهر کشور اعمال میگردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد میشود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهمترین بخشهای آن محسوب میشود، فعالیت میکند علاوه برآن واحد نظارت داخلی ( در داخل بورس ) هیئت بازرسین و داوری ارکان اصلی ساختار بورس را تشکیل میدهند.
بورس کالا چیست ؟
بورس کالا[۳] یک بازار متشکل و سازمان یافتهای است که به طور منظم کالای معینی با ساز و کاری خاص مورد معامله قرار میگیرند. امروزه طبقهبندیهای متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد. اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بررسیها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند. عموماً بورسهای کالایی را در مقابل بورسهای اوراق بهادار تعریف میکنند. به عبارتی هر آن چیزی که در زمینه ۱- فلزات و مواد معدنی ( کانی ها ) ۲- انرژی و ۳- محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار میگیرد در زمره بورس کالایی میگنجد. مهمترین مأموریت بورس کالایی بر اساس گزارشات آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تأمین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای درحال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار میگیرد.
بورس چیست ؟
بورس مکانی است که در آن سهام شرکتهای گوناگون تولیدی، خدماتی و سرمایه گذاری داد و ستد می شود. مردم به بورس بازار سهام هم میگویند. اما نام رسمی و قانونی آن ” بورس اوراق بهادار” میباشد. که منظور از اوراق بهادار همان برگه های سهام شرکتهاست. به مکانی که در آن عمل داد و ستد انجام میگیرد ” تالار معاملات بورس ” گفته می شود. اصلی ترین تالار معاملات بورس کشور در تهران – خیابان حافظ – تقاطع جمهوری واقع است. ورود عموم مردم در آن آزاد است. برای آشنایی با نحوه داد و ستد سهام در بورس می توان با مراجعه به تالارهای معاملات بورس به طور عملی آشنا شد و سپس با مراجعه به کارگزاری های مختلف بورس که در مکانهای مختلف شهرها پراکنده هستند فرم درخواست خرید سهم شرکت مورد نظر را تکمیل و در پایان سال مالی و پس از برگزاری مجمع عمومی عادی متناسب با حجم سهامی که خریداری شده از سود مناسب و قطعی که معمولاً دو برابر سود بانک هاست برخوردار شد ( حدود ۴۰ درصد در سال ) در شهرستانهای دور افتاده کشور نیز علاقمندان میتوانند از طریق شعب مرکزی بانک ملی جهت خرید سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار اقدام نمایند.
۲-۴-۴ : بورس چه منافعی برای جامعه دارد ؟
کنترل نقدینگی در جامعه، بورس یـک فرصت سرمـایـه گـذاری مطلـوب برای سرمایـه گـذاران با سرمایه های اندک ایجاد میکند و زمینه توزیع عادلانه ثروت را مهیا میکند. مزیت های کـلان آن برای جامعه عبارتند از:
الف ) رشد تولید نا خالص ملی و مهار تورم
ب ) استفاده از پس اندازهای خرد و کوچک مردم
ج ) هدایت سرمایه های سرگردان
د ) کمک به رشد صنعتی شدن کشور
وظیفه کارگزاریها چیست ؟
از دیگرسؤالات و پرسشهایی که مردم معمولی جامعه از فعالان بازار می پرسند این است که چرا باید به کارگزاریها مراجعه کنیم؟ آیا میتوانیم خودمان مستقیماً به تالار بورس برویم و سهام خریداری کنیم؟
کارگزاریها وکیل و نماینده تام الاختیار برای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آن ها هیچ کس نمی تواند در تالار بورس خرید و فروش کند. حضور مردم در تالاربورس الزامی نیست بلکه آن ها جهت مشاهده تابلوی قیمت های تالار بورس و مشورت کردن با سایر سهامداران و دلگرمی دادن به یکدیگر در هنگام افت قیمت ها در تالار معاملات بورس حضور مییابند . اما حضور در دفتر کارگزاری الزامی است و باید شخصاً با به همراه داشتن شناسنامه و یک برگه فتوکپی شناسنامه و کارت ملی جهت خرید سهام شرکت دلخواه خود به کارگزاری مورد نظر مراجعه نموده و فرم مخصوص دستور خرید سهام را تکمیل نموده تا کد عملیاتی صادر شود و در مراجعات بعدی با ارائه کد کارهایمان سریع ترانجام شود.
آخرین نظرات