۸۸۱/۰

میانگین آلفای کرونباخ بدست آمده برای تمامی متغیرهای تحقیق بالاتر از ۷/۰ است که نشان‌دهنده پایایی مطلوب پرسشنامه می‌باشد. لازم به ذکر است که طیف ضریب آلفای کرونباخ بین ۰ تا ۱ می‌باشد و هرچه این ضریب به یک نزدیک‌تر باشد، نشان دهنده پایاتر بودن گویه‌های پرسشنامه می‌باشد.

۳-۹ روش‌های جمع‌ آوری اطلاعات
مهم‌ترین روش‌های گردآوری اطلاعات در این تحقیق بدین شرح است:
۱- مطالعه کتابخانه‌ای: روش کتابخانه‌ای در تمامی تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی در بعضی از آنها، از بخشی از فرایند تحقیق از این روش استفاده می‌شود و در بعضی از آنها موضوع تحقیق از حیث روش، ماهیتاً کتابخانه‌ای است (حافظ نیا، ۱۳۸۷: ۱۶۴). در این قسمت جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق، از منابع کتابخانه‌ای، مقالات، کتابهای مورد نیاز و نیز از شبکه جهانی اطلاعات (Internet) استفاده شده است.
۲- تحقیقات میدانی: در روش میدانی محقق جهت گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با انسانها، سازمانها و مؤسسات ارتباط برقرار کند. او باید ابزار سنجش یا ظروف اطلاعاتی خود را به بیرون ببرد و با پرسشگری، مصاحبه و مشاهده وتصویربرداری آنها را تکمیل نماید و سپس برای استخراج، طبقه‌بندی، تجزیه و تحلیل به محل کار خود برگردد(حافظ نیا، ۱۳۸۷: ۱۷۹).
۳-۱۰ روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
پس از جمع آوری داده های مورد نیاز، با توجه به سطح سنجش متغیرها از آزمونهای تهیه شده در نرم‌افزار SPSS برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه، از آمار توصیفی و همچنین آمار استنباطی استفاده شده است:
۱- آمار توصیفی
در بخش آمار توصیفی، از فراوانی و درصد فراوانی برای توصیف نمونه کمک گرفته شده است.
۲- آمار استنباطی
برای بررسی فرضیات پژوهش از نرم افزار SPSS استفاده گردیده است. ابتدا به بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق با بهره گرفتن از آزمون کولموگروف اسمیرنوف مبادرت گردید. پس از بررسی نرمال بودن با آزمون تی مستقل فرضیه‌های پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است همچنین برحسب ضرورت از آزمونهای همبستگی و رابطه‌ای برای بررسی رابطه و یا همبستگی عملکرد خدمات(حمایتی، آموزشی، بهداشتی و اشتغال) با متغیرهای توانمندسازی روانی و توانمندسازی اجتماعی استفاده گردید.
۳-۱۱ تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم
در این بخش، مفاهیم اصلی مربوط به تحقیق را در دو بُعد، تعاریف نظری که برگرفته از کتب و منابع معتبر دیگر است و تعاریف عملیاتی مفاهیم که متناسب با تعاریف نظری تحقیق و در جهت سوالات پرسشنامه بیان شده است شرح داده می‌شود.
۳-۱۱-۱ تعاریف نظری و عملیاتی متغیر مستقل
در این بررسی، متغیر مستقل، ارائه خدمات توسط سازمانهای مردم نهاد است که پژوهشگر آن را دستکاری می‌کند تا تأثیر آن را بر متغیر دیگر که توانمندسازی کودکان خیابانی است مورد بررسی قرار دهد. در اینجا تعاریف نظری و عملیاتی متغیر مستقل ارائه خدمات توسط سازمانهای مردم نهاد در چهار بُعد، خدمات حمایتی، بهداشتی، آموزشی و اشتغال مورد بررسی قرار می‌گیرد:
تعریف نظری خدمات حمایتی
خدمات حمایتی فرایند توانبخشی کودکان، به همراه حمایت‌های مادی و معنوی، که سعی می‌شود همانند محیط خانواده، برای کودکان فراهم شود. (قاسم زاده، ۱۳۸۵)
تعریف عملیاتی خدمات حمایتی
خدمات حمایتی برای کودکان خیابانی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته، شامل خدمات مالی و ارتباط مناسب است. این خدمات اشاره به ارائه کمکهای مالی به کودکان و خانواده‌های آنها، فراهم کردن سرپناه برای آنها، فراهم کردن نیازهای اولیه مانند خوراک و پوشاک در صورت لزوم، وجود رابطه عاطفی و انسانی خوب بین کودک و موسسه، ارائه دوره‌های آموزشی برای مهارت‌یابی در آینده، ارائه آموزش‌های گروهی، تأکید بر آموزش‌های گروهی، آموزش نحوه درست تفکر جهت بهبود کارهای گروهی، مهیا سازی محیط مناسب جهت کسب تجربیات جدید و دانش جدید و در نهایت وجود ارتباط مناسب بین مددکار اجتماعی و کودک خیابانی دارد که با توجه به نمره‌های هر فرد به نه گویه ۱ تا ۹ پرسشنامه مشخص می‌شود، به این صورت که پاسخگویان نظرات خود را در یک مقیاس ۵ درجه‌‌ای (۱ تا ۵) مشخص می‌نمایند. درخصوص این متغیر پس از در نظر گرفتن گویه‌های مثبت و منفی و ترکیب نمرات، کمترین نمره اکتسابی توسط یک فرد نمره ۹ و بیشترین نمره ۴۵ خواهد بود. جهت درک بهتر یافته‌ها، میزان خدمات حمایتی به سه دسته دامنه پایین (۲۱-۹)، متوسط (۳۴-۲۲) و بالا (۴۵-۳۵) گروه‌بندی شده‌اند.
تعریف نظری خدمات آموزشی
انجام دوره‌های ساماندهی کودکان و ارائه خدمات آموزشی و مشاوره‌ای به کودکان خیابانی در جهت پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی در این قشر می‌باشد. (فلاح و همکاران، ۱۳۸۷)
تعریف عملیاتی خدمات آموزشی
خدمات آموزشی در این تحقیق اشاره به شاخص‌های وجود خدمات آموزشی مهارتهای فنی و حرفه‌ای، دوره‌های آموزشی دور شدن از موقعیت خطرناک، دوره‌های کسب مهارتهای زندگی، آموزش سوادآموزی، ارائه منظم و مرتب دوره‌های آموزشی، ارائه دوره‌های تخصصی متناسب با جنسیت پسران و دختران به صورت مجزا، تمرکز به مسائل عملی در عوض تئوری صرف، ارائه اطلاعات کامل در مورد مهارتهای هر دوره، تمرکز بر کیفیت و در نهایت گرفتن آزمون‌هایی جهت ارزیابی کودکان خیابانی دارد که با توجه به نمره‌های هر فرد به ده گویه ۱۰ تا ۱۹ پرسشنامه مشخص می‌شود، به این صورت که پاسخگویان نظرات خود را در یک مقیاس ۵ درجه‌‌ای (۱ تا ۵) مشخص می‌نمایند. درخصوص این متغیر پس از در نظر گرفتن گویه‌های مثبت و منفی و ترکیب نمرات، کمترین نمره اکتسابی توسط یک فرد نمره ۱۰ و بیشترین نمره ۵۰ خواهد بود. جهت درک بهتر یافته‌ها، میزان خدمات آموزشی به سه دسته دامنه طبقه پایین (۲۶-۱۰)، طبقه متوسط (۳۸-۲۷) و طبقه بالا (۵۰-۳۹) گروه‌بندی شده‌اند.
تعریف نظری ارائه خدمات بهداشتی
آموزش‌های لازم در جهت افزایش آگاهی و شناخت نسبت به بیماری‌های جنسی، مسائل بهداشتی اولیه برای کودکان و کاهش مضرات ناشی از عدم اطلاع را دنبال می‌کند. (فلاح و همکاران، ۱۳۸۷)
تعریف عملیاتی ارائه خدمات بهداشتی
خدمات بهداشتی در این تحقیق اشاره به شاخص‌های آموزش مسائل بهداشتی، ارائه آموزش‌های تخصصی در رابطه با بیماریها و راه های مقابله با آن برای کودکان، ارائه خدمات درمانی از سوی بیمه‌های درمانی و تکمیلی و در نهایت حمایت‌های درمانی در بیماری‌های خاص برای کودکان دارد که با توجه به نمره‌های هر فرد به چهار گویه ۲۰ تا ۲۳ پرسشنامه مشخص می‌شود، به این صورت که پاسخگویان نظرات خود را در یک مقیاس ۵ درجه‌‌ای (۱ تا ۵) مشخص می‌نمایند. درخصوص این متغیر پس از در نظر گرفتن گویه‌های مثبت و منفی و ترکیب نمرات، کمترین نمره اکتسابی توسط یک فرد نمره ۴ و بیشترین نمره ۲۰ خواهد بود. جهت درک بهتر یافته‌ها، میزان خدمات بهداشتی به سه دسته دامنه پایین (۹-۴)، متوسط (۱۵-۱۰) و بالا (۲۰-۱۶) گروه‌بندی شده‌اند.
تعریف نظری اشتغال
تداوم امر اشتغال کودکان در سنین مختلف، در جهت ایجاد درآمد پایدار و سالم برای کودکان، در زمینه‌های مختلف و جنسیت‌های مختلف تمرکز دارد. (واقمی و همکاران، ۱۳۸۹)
تعریف عملیاتی اشتغال
اشتغال در این تحقیق اشاره به شاخص‌های پیگیری سازمان در جهت اشتغال کودکان مرتبط با دوره‌های آموزشی، میزان تناسب شغل با کارهای عملی کودکان در آینده و در نهایت ارائه دوره های عملی پس از دوره‌های تئوری و نظری، جهت افزایش مهارت کودکان دارد که با توجه به نمره‌های هر فرد به سه گویه ۲۴ تا ۲۶ پرسشنامه مشخص می‌شود، به این صورت که پاسخگویان نظرات خود را در یک مقیاس ۵ درجه‌‌ای (۱ تا ۵) مشخص می‌نمایند. درخصوص این متغیر پس از در نظر گرفتن گویه‌های مثبت و منفی و ترکیب نمرات، کمترین نمره اکتسابی توسط یک فرد نمره ۳ و بیشترین نمره ۱۵ خواهد بود. جهت درک بهتریافته‌ها میزان خدمات اشتغال به سه دسته دامنه پایین (۷-۳)، متوسط (۱۱-۸) و بالا (۱۵-۱۲) گروه‌بندی شده‌اند. بطور کلی میزان ارائه خدمات توسط سازمانها در تحلیل‌ها به سه دامنه پایین (۶۹-۴۶)، متوسط(۹۲-۷۰) و بالا(۱۱۵-۹۳) تقسیم شده است.
۳-۱۱-۲ تعاریف نظری و عملیاتی متغیر وابسته
در این تحقیق، متغیر وابسته، توانمندسازی کودکان خیابانی است که تعاریف نظری و عملیاتی آن در دو بعد توانمندی اجتماعی و توانمندی روانی مورد بررسی قرار می‌گیرد:
تعریف نظری کودکان خیابانی: کودکان خیابانی به کودکانی اطلاق می شوند که در شهرهای بزرگ برای ادامه بقای خود مجبور به کار یا زندگی هستند. (وامقی، ۱۳۸۴: ۱۷۸)
تعریف عملیاتی کودکان خیابانی: کودکان خیابانی در این تحقیق، اشاره به کودکانی است که تحت پوشش سازمان‌های مردم‌ نهاد خانه کودک ناصرخسرو و خانه کودک شوش هستند.
تعریف نظری توانمندسازی
فرآیندی است که طی آن مجموعه اقدامات و خدماتی با هدف تحقق زندگی عادی با حداقل وابستگی به منابع حمایتی و ارتقاء تواناییها و مهارتهای آموزشی، اجتماعی و حرفه‌آموزی به کودک و یا خانواده او ارائه می‌گردد. (آیین نامه ساماندهی کودکان خیابانی؛ مصوبه هیئت وزیران: ۱۳۸۴)
تعریف عملیاتی توانمندسازی
در این پژوهش منظور از توانمندی، وضعیتی است که در آن کودکان توسط خدمات ارائه شده سازمانهای مردم نهاد به درجه‌ای رسیده‌اند که می‌توانند در زندگی شخصی و اجتماعی خود، از پس مشکلات برآمده و در واقع روی پای خود بایستند که با توجه به نمره‌های هر فرد به ۲۸ گویه ۱ تا ۲۸ قسمت دوم پرسشنامه مشخص می‌شود، به این صورت که پاسخگویان نظرات خود را در یک مقیاس ۵ درجه‌‌ای (۱ تا ۵) مشخص می‌نمایند. درخصوص این متغیر پس از در نظر گرفتن گویه‌های مثبت و منفی و ترکیب نمرات، کمترین نمره اکتسابی توسط یک فرد نمره ۲۸ و بیشترین نمره ۱۴۰ خواهد بود. با توجه به این موضوع جهت سنجش میزان توانمندسازی کودکان، دو بعد توانمندسازی روانی سوالات ۱ تا ۱۲ و توانمندسازی اجتماعی سوالات ۱۳ تا ۲۸ مورد بررسی و سنجش قرار می‌گیرد.
۱- تعریف نظری توانمندی روانی
توانمندی روانی چنین فرض می‌شود که فرد با محیط در تعامل است و در این فرایند، فرد مفهوم زندگی و عزت نفس را پیدا می‌کند. این دو عنصر برای هدایت رفتار فرد در زندگی و برای بدست آوردن توانمندی‌های مختلف مفید است(تیلور، ۱۹۸۷ به نقل از چمنی بالابیگلو، ۱۳۸۹: ۴۷).
تعریف عملیاتی توانمندی روانی
توانمندی روانی در این تحقیق اشاره به معرف‌هایی چون افزایش عزت نفس و خود اثربخشی در کودکان خیابانی دارد. از آنجا که خود اثربخشی و عزت نفس از مولفه‌های توانمندی روانی است که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است، لذا در اینجا ضروریست به ذکر توضیحات مختصری در رابطه با این دو مولفه‌ پرداخته شود:
الف) تعریف نظری خوداثربخشی
باورهای افراد درباره قابلیت‌ها و لیاقت‌هایشان برای اعمال کنترل بر عملکرد خویش و بر رویدادها و حوادث زندگی، خوداثربخشی تعریف می‌شود. این باورها علاوه بر تغییر و معنادهی به رویدادها و تجارب محیطی بعنوان یک تعیین کننده مستقیم و یا با واسطه در انگیزش و رفتار انسان عمل می‌کنند. (باندورا، ۱۹۹۳: ۱۳۶ به نقل از شیرزاد پرگو، ۱۳۸۹: ۹۳)
تعریف عملیاتی خوداثربخشی