روش تحقیق
این تحقیق از نوع تحقیقات تحلیلی- توصیفی است. برای این تحقیق ابتدا از منابع مختلف فیش برداری کردهایم و سپس پس از جمع آوری نظریات مختلف در این موضوع به تنظیم و دسته بندی مطالب پرداختیم تا تصویری دقیق از موضوع مورد بحث ارائه دهیم. در نهایت با روش تحلیل منطقی به ارزیابی دیدگاه های مختلف پرداختیم. همت اصلی نگارنده در این پایان نامه - چه در ارائه دیدگاه های مختلف و چه در ارزیابی آنها- بر این بوده است که معیار دقت، وضوح و استدلال که ویژگی بارز فلسفه تحلیلی میباشند را رعایت کند.
پیشینه مسأله
از زمان طرح نظریه انسجام گرایی تاکنون نقض و ابرامهای گوناگونی راجع به این نظریه در کتابها و مجلات معتبر بین المللی صورت پذیرفته است وحتی اکنون نیز هنوز این گفتمان ادامه دارد. البته کانون توجه معرفت شناسان بیشتر بر نظریه انسجام توجیه است. اما متأسفانه در ادبیات فلسفی زبان فارسی، اثری مستقل راجع به این نظریه را نمییابیم. تنها اثری که در باب این مسئله در زبان فارسی وجود دارد، رساله دکتری به نام « ارزیابی و نقد نظریه هماهنگی حقیقت» است که از جانب دکتر مرتضی فتحی زاده در دانشگاه تربیت مدرس در دوره دکتری دفاع شده است. هرچند این رساله با توجه به عنوانش باید در مورد نظریه انسجام صدق باشد، اما این رساله بحث خاصی راجع به نظریه انسجام صدق ندارد و بالتبع بحثی راجع به مشکل جدایی در نظریه انسجام صدق در این رساله صورت نگرفته است. اما چند صفحه گزارش از مشکل جدایی در نظریه های انسجام توجیه در این رساله مطرح شده است. بنابراین تحقیق پیرامون مشکل جدایی در زبان فارسی بحثی جدید است.
نگاهی گذارا به تحقیق پیش رو
به طور کلی تحقیق پیش رو از پنج فصل و یک نتیجه گیری تشکیل شده است.
فصل اول پایان نامه، در پی ارائه تصویری دقیق از نظریه انسجام صدق است. در ابتدای این فصل، مسائلی که برای ورود به مسئله صدق، مورد نیاز است را بیان کردیم. در این فصل مشاهده میکنیم که این نظریه دارای تقریرهای مختلفی است که برخی از آنها از دقت زیادی برخوردار اند که حائز اهمیت هستند. در فصل دوم، در ابتدا به تبیین مفهوم توجیه معرفتی، به جهت نقش محوری این مفهوم در تحلیل و ارزیابی مشکل جدایی، میپردازیم. سپس گزارشی از نظریه انسجام گرایی در توجیه ارائه میکنیم. در نهایت با ذکر رده بندی از نظریات انسجام گرایی توجیه، به این فصل خاتمه میدهیم. در فصل سوم به بررسی اشکالات متعددی که از ناحیه مشکل جدایی بر نظریه های انسجام صدق، وارد گردیده است، میپردازیم. در ارائه این اشکالات نشان میدهیم که همه آنها مشکل گسست باور از واقعیت را مستقیم یا غیر مستقیم در اشکالشان مفروض گرفتهاند. به نظر اصلیترین اشکال در میان این اشکالات، اشکال تعیین باشد. در فصل چهارم، به بیان تحلیلی مشکل جدایی در نظریه های انسجام توجیه میپردازیم. در این فصل اصلیترین تقریرهای راجع به این مشکل یعنی اشکال نظامهای بدیل، اشکال گسست توجیهی باور از واقعیت و عدم لحاظ تجارب ادراکی در توجیه را، بر اساس تحلیل پویمن، پولاک و هارمان بیان میکنیم. در فصل پنجم به ارزیابی و تحلیل مشکل جدایی در نظریه های انسجام صدق و توجیه با توجه به اشکال و پاسخهای مطرح شده و نیز پیش فرض های آن خواهیم پرداخت. این فصل، مهمترین فصل پایان نامه است. در نتیجه گیری، با توجه به تحلیلی که در فصل پنجم صورت گرفت، برخی از نتایج این تحقیق ذکر میگردد و علاوه بر اثبات فرضیه های نگارنده، پاسخ به پرسش اصلی پایان نامه نیز داده می شود.
بخش اول: نظریه انسجام صدق و توجیه
فصل اول: نظریه انسجام صدق
۱-۱٫ مقدمه
در این فصل سعی میکنیم، نظریه انسجام صدق را به طور کلی معرفی کنیم. در ابتدا امور کلی که برای ورود به هر نظریه صدقی لازم است، برای روشنی بحث از صدق و بدست دادن مقدماتِ طرح نظریه انسجام صدق بیان میداریم. هدف اصلی این فصل فرآهم آوری مقدمات فهم عمیق از مشکل جدایی در نظریه های انسجام صدق و پاسخهای انسجام گرایان به این اشکال است که در فصل سوم مطرح میگردد .
۱-۱-۱٫ جغرافیای مسئله صدق
بحث از صدق یکی از مهیج ترین، پر دامنهترین و چالش انگیزترین، بحث ها در میان فیلسوفان است که سابقه بحث از آن، به فیلسوفان باستان میرسد. این بحث در مرکز بنیادینترین شاخه های فلسفی قرار دارد و ثمرات این بحث سایه بر کل شاخه های فلسفه و از این طریق بر کل معرفت بشری میافکند. در نظر اول، معنای صدق بسیار بدیهی به نظر میرسد: وقتی شاهد در جلسه دادگاه قسم میخورد که آنچه حقیقت دارد و آنچه صادق است را بگوید همه در آن جلسه میدانند که مراد از صدق چیست؛ اما وقتی وارد دالانهای پر پیچ و خم فلسفی این موضوع میشویم، میبینیم که دیگر نمیتوانیم به سادگی از آن عبور کنیم. البته ممکن است بسیار ساده از کنار این بحث با گفتن اینکه واضح است صدق مطابقت با واقع است، بگذریم اما نتوانیم مراد خویش را از آن روشن کنیم و مشکلات این نظریه را حل کنیم. اما وقتی شجاعانه به آن ورود میکنیم، با صرف نظر از اینکه به چه نظری در باب صدق برسیم، نفس همین دخول، به منزله « صادقانه» عمل کردن در باب صدق است.
شاید بتوانیم به خاطر پیچیدگی این بحث به تعبیر لانچ بگوییم که ماهیت صدق مثل یک راز است. شاید از علل پیچیدگی فهم معنا و ماهیت صدق، انتزاعی بودن این مفهوم و نحوه دسترسی ما به آن است. ما به ماهیت یک شی مادی راحتتر از مفهوم صدق پی میبریم؛ چرا که آن مستقل از ما بوده و میتوانیم آن را مورد آزمایش و کاوش خویش قرار دهیم. دانشمندان با ابزارآلات خویش، و صفاتی که از شی مادی به دست آوردهاند، میتوانند فهم خوبی از آن شی پیدا کنند و حتی میتوانند کم کم با کنار زدن پردهی ویژگیهای آن، به ماهیت آن پی برند؛ اما مفاهیم عقلی این چنین نیستند و دسترسی ما به آنها، فقط از طریق مفهوم آنها است. ( Lynch, 2001, p 1)[16] به هر حال، ما برای اینکه موضوع بحثمان مشخص شود، لازم است که حوزه مورد بحث خود را مشخص کنیم. در ذیل این کار را انجام خواهیم داد.
۲-۱-۱٫ تفکیک مسائل در باب صدق
پیش از آغاز بررسی اینکه فیلسوفان چه نظری راجع به بحث صدق دارند، باید حوزه های بررسی آنها را به خوبی واکاویم و آنچه مقصود بحث ما از نظریه انسجام صدق است، مشخص کنیم. البته برخی فیلسوفان، چون آلستون با وقوف به اینکه این واژه در زبانهای گوناگون کاربردهای مختلفی دارد، باز ادعا کرده اند که معنای صدق روشن و بدیهی میباشد.[۱۷] این مفهوم، چنان برای معرفت بشری پایهای و بنیادی است، که حتی در نظریه پردازی برای این نظریه به خودش توسل جسته می شود؛ زیرا هر نظریه صدقی میخواهد بگوید که این نظر در مورد ماهیت صدق، صادق است. اما به هرحال، باید مرادمان را از این واژه روشن کنیم که به مغالطه اشتراک لفظی دچار نشویم؛ چرا که این واژه خود دارای ابهام بوده و دارای استعمالات مختلفی است. آنچه مورد نظر فیلسوفان در بحث از صدق است، آن کاربردی از صدق است که به عنوان وصف گزاره به کار میرود ؛ اما گاهی ما میگوییم « دوستان صادقی دارم» در اینجا صدق وصف فرد قرار گرفته است. در بحث ما از ماهیت صدق، این معنا از صدق مراد نیست. پس مراد ما از صدق، به عنوان وصفی برای گزارهها است.
حال گاهی ما بحثمان این است که چه چیزی صادق است؛ مثل وقتی که از دوستمان میپرسیم: حقیقتِ ماجرای دیروز چیست؟ در اینجا از وی میخواهیم آنچه حقیقت است بر ما بگوید؛ یعنی چیزی را که صادق است بر ما بگوید که هر چیزی می تواند باشد، اما گاهی میپرسیم که خودِ صدق چیست؟ یعنی به دنبال فهم مفهوم و ماهیت خود صدق میباشیم. توجه فیلسوفانِ معطوف به این پرسش است. اما اینکه چه چیزی صادق است، پرسشی است که مورد واکاوی دانشمندانِ حوزه های مختلف قرار میگیرد.
اما باز میتوان تفکیک اساسیتری را مطرح نمود. وقتی میپرسیم« صدق چیست؟» گاهی مراد ما از ماهیت صدق، با معیار صدق خلط می شود، لذا ما باید بین معیار صدق و ماهیت صدق تفکیک قائل بشویم تا بین این دو خلط نکنیم. (Haack, 1978, p 88 ) بسیاری از فیلسوفان به این تفکیک توجه کرده اند. واکاوی ما در مفهوم و ماهیت صدق، فقط معطوف به خود این مفهوم است؛ اما ما در معیار صدق، به دنبال ویژگیها و ملاکهایی هستیم که با یاری آنها بفهمیم که فلان چیزی که حامل صدق[۱۸] است (مثل گزاره،[۱۹] یا جمله) آیا صادق است یا نه؟ به تعبیر دیگر شرایط صدق آن چیست؟ به بیان دیگر، مفهوم صدق غیر از راه های احرازِ صدق است. مثال پوپر[۲۰] در اینجا راهگشا است. ایشان میگوید که ما وقتی از گوشت سالم و گوشت فاسد دم میزنیم برایمان روشن است که مفهوم این دو چیست، هرچند ممکن است که حداقل در برخی موارد، ندانیم که این دو گونه گوشت را چگونه از هم مشخص سازیم یعنی اینجا برای تمییز گوشت سالم از گوشت فاسد « معیاری» نداریم. ( پوپر، ۱۳۶۹، ص ۱۲۷۷) اما مفهوم این دو برای ما مشخص است، پس مفهوم یک ماهیت، غیر از شناخت راههای احراز آن است.
بحث تفیکیک معیار صدق از ماهیت صدق بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که مثلاً ممکن است برخی نظریهای را که مربوط به معیار صدق میباشد، را به عنوان نظریهای برای ماهیت صدق تلقی کنند؛ مثلاً راسل [۲۱]پراگماتیستها را متهم می کند که ایشان بین معیار صدق و ماهیت صدق خلط کرده اند یا مثلاً تارسکی[۲۲] ادعا دارد که نظریهاش راجع به ماهیت صدق است و ادعای ارائه نظریه در باب معیار صدق را ندارد، اما با این وجود، برخی چون، مکی[۲۳] نظریه تارسکی را معیاری برای صدق تلقی می کنند. ( Haack, 1978, pp 88-89 ) تفکیک کامل این دو از هم بسیار مشکل است و شاید اساساً کسی بگوید علت اینکه ما بحث از چیستی صدق میکنیم این نیست که بخواهیم به صرف معنای آن پی ببریم، بلکه هدف اصلی ما دست یابی به راهکارهایی برای تمییز صدق و کذب گزارهها است و این نیز بدون توجه به معیار صدق، عملاً امکان پذیر نیست.
این تفکیک در نظریه انسجام صدق از دو جهت حائز اهمیت بیشتری است؛ چرا که اولاً ممکن است که این تفکیک این پرسش را رقم بزند که آیا نظریه انسجام و نظریه مطابقت دو نظریه رقیب یکدیگرند؟ بدین نحو که باید از میان این دو نظریه یکی را انتخاب کنیم، یا اینکه نه این دو نظریه مکمل هم میباشند به این گونه که بگوییم که نظریه انسجام صدق، صرفاً معیاری برای ماهیت صدق است، اما آنچه ماهیت صدق را تشکیل میدهد، نظریه مطابقت است. این بحث حتی میان خود نظریه پردازان انسجام گرایی مطرح شده است. (ibid, p 89) جهت دوم این است که شاید فردی از راه تشخیص معیار صدق، نقب به کشف معنا و ماهیت صدق بزند. در ذیل خواهیم دید که برخی انسجام گرایان صدق، به چنین شیوهای تمسک جستهاند.
حال - باتوجه به آنچه گفتیم- آنچه در این بحث از صدق مد نظر ما هست، صدق به عنوان وصفی برای گزاره، یعنی معرفت گزارهای است و روشن است که بحث ما در پی بررسی ماهیت صدق است.
۳-۱-۱٫ حوزه های مرتبط با مسئله صدق
مسئله صدق قلمروی گستردهای در میان شاخه های فلسفی دارد. اگر بگوییم که بنیادیترین شاخه های فلسفی با آن سرو کار دارند و مسئله صدق، همانند شاهراهی است که آنان را به هم پیوند میزند، گزافه نگفتیم. در اینجا آنچه مد نظر ما در بحث از صدق است، در معرفت شناسی هست؛ چرا که همان طور که خاطر نشان کردیم در تحلیل معرفت، شرط صدق را یکی از اجزای اصلی معرفت می دانند. بنابراین شرط، شخص S، گزاره P را میشناسد، اگر گزاره P ، گزارهای صادق باشد. بر اساس این شرط، معرفت هرگز نمیتواند کاذب باشد. اما این سخن به این معنا نیست، که صدق فقط در گستره معرفت شناسی بحث می شود. فیلسوفان در بحث از موضوعات مختلف، پرسش از چیستی صدق را مطرح می کنند و همین امر سبب پیوند آنها با یکدیگر شده است. برخی فیلسوفان آنچه برایشان اهمیت دارد، این است که چگونه ما به صدق، توجیه یا معرفت دست مییابیم ، برخی دیگر کنجکاواند که ارتباط صدق با معنای زبانی بدانند و برخی دیگر علاقه مند هستند که ارتباط بین صدق و منطق را کشف کنند.
به عبارتی میتوان گفت که اگرچه بحث از صدق از مفاهیم بنیادی در منطق است - چرا که در بحث از استدلال که از مهمترین بحث ها در منطق است، میگوییم: استنتاج نتیجهای مانند الف از مقدمههایی مانند ب و پ و ج معتبراست، اگر و تنها اگر، چنانچه مقدمههای ب و پ و ج صادق باشند، نتیجه الف نیز ضرورتاً صادق باشد اما آنچه عهده دار نظریه پردازی در باب ماهیت صدق است، فلسفه منطق[۲۴] هست. البته به تعبیر هاک، بحث صدق به اندازهای که برای فلسفه منطق مهم است، در معرفت شناسی نیز مهم است. شاخه دیگری از فلسفه که به بررسی نظریات صدق می پردازد، منطق فلسفی[۲۵] است. فلسفه زبان[۲۶] نیز امروزه به یکی از زمینه های نظریه پردازی در باب صدق تبدیل شده است. ( شمس، ۱۳۸۷، صص ۱۰۱-۱۰۲)
آنچه معطوف نظر ما در شاخه های فلسفی است و صدق را از آن جهت مطمح نظر خواهیم قرار داد، معرفت شناسی است.
۴-۱-۱٫ جایگاه نظریه انسجام در هندسه نظریات صدق
شاید اندکی غریب به نظر برسد که چرا اشاره به جایگاه این نظریه در میان نظریات دیگر صدق در اینجا لازم است، اما با این وجود، این اشاره به نظر موجه می آید؛ چرا که با این اشاره ما پیش فرض های نظریه انسجام و نظریه اصلی رقیب او، مطابقت، را میشناسیم. گاهی یک نظریه را نقد/ اثبات میکنیم، بدین صورت که نشان میدهیم مثلاً نظریه مطابقت یا انسجام به فلان دلیل و بهمان دلیل شروط لازم و کافی صدق را ندارند/ دارند؛ اما گاهی نقد ما به خودِ آن نظریه، معطوف نمیگردد بلکه به مبانی و پیش فرض های آن نظریه مرتبط میگردد. به عبارت دیگر گاهی ما میآییم به یک کاخ نگاه میکنیم و میگوییم ، این کاخ چقدر زیبا، وسیع و… است و برای خرید آن بسیار قیمت هنگفتی پرداخت میکنیم، اما گاهی نگاهمان از نگاه درونی فراترمیرود و از منظر و سطحی بالاتر به آن کاخ نگاه میکنیم و با این نظر توجهمان معطوف به این میگردد که این کاخ بر روی جزیرهای بنا شده است که آن جزیره در حال فرو رفتن در آب است. لذا با علم به اینکه این کاخ تا چند سال دیگر در زیر آب خواهد بود هیچ وقت به خرید آن اقدام نخواهیم کرد یا شاید مثال بهتر این باشد که بگوییم ما اتومبیلی را میخریم وخود را مالک آن میانگاریم، اما در همان لحظه با صدای دوستمان از خواب بلند میشویم، آن وقت دیگر خود را مالک نمیدانیم، زیرا اگرچه خود را مالک آن اتومبیل دیده بودیم اما پیش فرض هایی داشتیم که حتی خود از آن خبر نداشیم و تا وقتی با آن مواجه نشدیم، خطای حکم خود را نمیدانستیم. حال به نظر میرسد که در همه احکام بشری حتی بدیهیات توجه به این پیش فرض ها، ضروری است و اگر ما بخواهیم یک نظری را صائب بدانیم باید همه پیش فرض های آن را توجیه کرده باشیم. حال در بحث ما نظریه هایی مثل مطابقت و انسجام و… هم حتی دارای پیش فرض هایی در همین ماهیت صدق بودنشان ( علاوه بر پیش فرض های معرفتی دیگر) دارند که باید در مرتبه نخست، نقض و ابرامهایی که از ناحیه خود این پیش فرضها بدانها شده است را حل بکنند تا بتوانند در مرحله بعد، به اشکالات درونی خود بپردازند تا اگر توانستند به آنها پاسخ بدهند، به عنوان نظریهای درست تلقی شوند؛ مثلاً اگر متفکری آمد ثابت کرد و یا احتمال این را مطرح کرد که امکان ندارد که صدق ماهیت داشته باشد، آن وقت دیگر زحمت رد یا نشان دادن نقص درونی نظریه انسجام یا مطابقت را به خود نمیدهد؛ چرا که از اساس با آنها مخالف است و پنبهی بطلانشان را زده است و اگر آن متفکر انسجام گرا و یا مطابقت گرا پیش فرض های خویش را حل نکرد، نمیتواند دم از صحت نظریه خود بزند. البته در این پایان نامه ما به هیچ وجه دخول در این پیش فرضها نمیکنیم، و فقط به نظریه انسجام صدق، آن هم فقط به مشکل جدایی آن توجه خواهیم کرد، اما توجه به این نکته مذکور ضروری به نظر میرسد و شایسته است که محققین و نظریه پردازان به این امر نیز در بحث از ماهیت صدق[۲۷] توجه کنند؛ از این رو اشاره به جایگاه این نظریات در میان نظریات صدق میکنم.
با توجه به این مقدمه، برای آغاز بحث از مفهوم صدق، اولاً باید به دو پرسش اصلی بپردازیم: اول اینکه آیا صدق ماهیت[۲۸] دارد یا نه؟ و دوم اینکه اگر ماهیتی دارد، آن چگونه ماهیتی است؟ پاسخهای گوناگون به این پرسش، سبب ایجاد دو دسته نظریات در باب صدق شده است. تفکر سنتی غالب این بوده است که صدق ماهیت دارد و از این رو بحث متقدمان معطوف به نوع این ماهیت، بوده است. نظریه هایی که چنین فرضی در بحث از صدق دارند، نظریه های مستحکم/ قوی[۲۹] نام دارند؛ چرا که این نظریات فرض میگیرند که صدق دارای یک ویژگی جوهری و نفسی است. حال خود این سنخ نظریه ها با چنین سؤالاتی درگیر میباشند: آیا صدق یک امر مطلق است؟ یا اینکه همه صدق ها به نحوی یا برخی از آنها نسبی هستند؟ اگر گزارههای صادق با جهان خارج در ارتباط اند، این ارتباط به چه گونه ای است؟
آیا صدق همه گزارهها قابل تحقیق تجربی است؟ آیا امکان دارد که بهترین نظریه ما در باب صدق نیز کاذب از کار دربیاید؟ و… . به طور خلاصه همه این سنخ نظریه ها ، با عینیت صدق در ارتباط اند و از این رو مسئله عمدهی این نظریه ها، رئالیسم است. (Lynch, 2001, pp 3-5)
لانچ میگوید اما عدهای زیادی از فیلسوفان معاصر، تأکید بر اهمیت این پرسش کرده اند که اصلاً آیا صدق ماهیتی دارد که ما در پی تبیین آن و منازعات متفرع بر آن باشیم یا نه؟. در آغاز قرن اخیر، فرو کاهش گرا [۳۰] ها وجود ماهیتی برای صدق را انکار کردند. ایشان میگویند یک ویژگی مستحکم و جوهریِ نشکنی وجود ندارد که همه گزارهایی که ما صادق میانگاریم را در بربگیرد؛ لذا [۳۱]در نتیجه قائل شدند به اینکه صدق، بیان یک ویژگی و خاصهای نیست بلکه با این واژه ما کارکرد خاصی را تحقق میبخشیم. به تعبیر متفاوت تر میتوانیم بگوییم که قائلان به نظریه های مستحکم، استدلال می کنند که رازهای مختلف صدق نیاز به یک تبیین متافیزیکی جوهری دارند؛ اما در مقابل، قائلان به نظریه های فروکاهشی، معتقدند که چنین تبیینی اصلاً نیاز نیست، از منظر ایشان این رازهای ادعایی در باب صدق، نباید تبیین شوند بلکه فقط باید این رازهای ادعایی، روشن شوند.
نظریه های قوی / مستحکم
(Robust theory)
نظریه های فرو کاهشی
(Deflationary theories (
آیا صدق ماهیتی دارد؟
نه
آیا صدق گونه ای ویژگی
را بیان می کند؟
بله
آیا ماهیت صدق بیشتر از
یکی است؟
نه
نظریه زاید انگاری
(Redundancy theory)
نقل قول زدایی گرایی
(Disquotationalism)
نظریه تأیید گفتاری
(Performative theory)
نایب جمله گرایی
(Prosententialism)
بله
حداقل گرایی
(Minimalism)
۲- طراحی و احداث ۱۱۰ پارک محله ای ، منطقه ای و فرامنطقه ای در سطح شهر تهران، از جمله احداث بوستان مادر چیتگر ، بوستان نرگس (مادر قائم (عج)) ،بوستان جامع ری، بوستانهای مسافر در مبادی ورودی شهر تهران ،بوستان ونک ، بوستان عبدالرحمن صوفی ، بوستان دروازه فرهنگی البرز (کوهستان ) و بوستان مینیاتوری
۳- برگزاری هفتمین نمایشگاه بین المللی گل و گیاه شهر تهران در محل دائمی نمایشگاه تخصصی شهرداری تهران .
۴- اجرای طرح آمایش بدنه بزرگراههای امام علی (ع) – شهید همت - یادگار امام - شهید حکیم و شهید چمران ، آزادگان و شیخ فضل ا… نوری با احداث دیواره خاک مسلح و نصب فلاور باکسهای بتونی و نیز احداث فضای سبز با بهره گرفتن از گونه های گیاهی مقاوم و سازگار با شرایط آب و هوائی شهر تهران .
۵- بازپیرایی و هرس درختان خیابان ولیعصر (عج) و تهیه شناسنامه و پلاک کوبی الکترونیکی آنها
۶- تکمیل طرح تهیه اطلس و CD راهنمای بوستانهای شهر تهران
۷- چاپ کتب تخصصی فضای سبز
۸- برگزاری دوره آموزشی تخصصی کارشناسی و کارگری جهت کارشناسان و کارگران شاغل در فضای سبز مناطق بیست و دوگانه
۹- شرکت در نمایشگاه های داخلی جهت ارائه دستاوردهای سازمان
۱۰ – تهیه مقدمات برگزاری هشتمین نمایشگاه بین المللی گل و گیاه شهر تهران با دعوت از دهها تولید کننده معتبر داخلی و خارجی
۱۱- اجرای طرح جامع احیاء و نظارت بر قنوات سطح شهر تهران
۱۲ – اجرای ۸ پروژه آّبرسانی فضای سبز با بهره گرفتن از تکنولوژی برتر آبیاری تحت فشار با راندمان بالا در راستای اجرای سیاستهای اصلاح الگوی مصرف
۱۳ – تهیه خط مشی زیست محیطی سازمان و اصلاح و بهبود روشها ی متناسب و سازگار با محیط زیست در جهت رسیدن به توسعه پایدار ونیز پیگیری اخذ استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱
۱۴ – پیگیری تهیه طرح جامع فضای سبز شهر تهران
۹-۱۳-۲- پروژه های آتی سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران
۱- تکمیل فار ۲ طرح کمربندسبز پیرامون شهر تهران به مساحت کل پنجاه هزار هکتار براساس مصوبه کمیسیون زیربنایی صنعت و محیط زیست هیئت محترم دولت
۲- برنامه ریزی دقیق برای رسیدن به سرانه فضای سبز استاندارد شامل حداقل ۱۵ مترمربع فضای سبز درون شهری ۲۵ تا ۳۰ مترمربع کل فضای سبز برای هر شهروند با احداث دهها پارک محله ای، منطقه ای و فرامنطقه ای در نقاط مختلف شهر تهران به منظور نیل به توزیع عادلانه و متناسب فضای سبز در مناطق مختلف با اولویت گذاری مناطق محروم شهر تهران
۳- اجرای طرح جامع آموزش ضمن خدمت کلیه پرسنل فضای سبز مناطق شهرداری تهران در سطوح مختلف کارشناسی و کارگری از طریق آموزشهای مستقیم بصورت برگزاری کلاسهای آموزشی و آموزشهای غیرمستقیم از طریق تهیه دستورالعملهای کاربردی و اجرایی در رابطه با مسائل و مشکلات موجود در فضای سبز شهر تهران
۴- چاپ و نشر کتب تخصصی در زمینه رشته های مرتبط به منظور ارتقاء سطح دانش دست اندرکاران فضای سبز شهر تهران
۵- اجرای طرحهای تحقیقاتی مرتبط با مشکلات و تنگناهای موجود در امر حفظ و گسترش فضای سبز شهر تهران جهت دستیابی به راهکارهای مناسب علمی و اجرایی
چارت سازمانی فعلی سازمان پارکها و فضای سبز
۱۴-۲- مروری بر تحقیقات صورت گرفته در کشور
در ایران تحقیقات چندی در زمینه برون سپاری در صنایع مختلف صورت گرفته است . در بررسی پایان نامه های صورت گرفته تاکید عمده بر تحقیقاتی بوده که به لحاظ موضوعی برون سپاری می باشد . حال به طور خلاصه به بررسی آنها می پردازیم :
یگان مهر ، محمدرضا ؛ بررسی برون سپاری با بهره گرفتن از منابع سازمانی در شرکت تولی پرس ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشکده صنایع مهندسی صنایع دانشگاه تربیت مدرس ، ۱۳۸۰ .
این تحقیق تاثیرات برون سپاری بر سازمان را مورد بررسی قرار داده است . فرضیه های تحقیق مذکور عبارتند از :
برونسپاری موجب موفقیت و کارایی سازمان می گردد .
برون سپاری موجب کوچک شدن واحدهای عملیاتی و افزایش سازمانی می شود .
برون سپاری موجب اثربخشی سازمان و حذف مقررات زاید و دست و پا گیر اداری می شود .
نتایج حاصل از این تحقیق هر سه فرضیه را تایید کرده است .
اشرف زاده ، فرزاد ، بررسی استفاده از برون سپاری در شرکت ملی نفت ایران در بخش خدمات ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد جنوب ، ۱۳۸۲ .
این تحقیق ، برون سپاری شرکت های خدماتی را از برون سپاری شرکت های تولیدی تفیکیک کرده است . چارچوب پیشنهاد شده در تحقیق مذکور ، برون سپاری را از ابعاد و جنبه های مختلفی که سازمان با آن در تعامل ست از قبیل ” مشخصه های بازار ” ، ” مشخصه های شرکت ” به طور همزمان مورد بررسی دقیق قرار داده است . در این تحقیق ، عوامل موثر در برون سپاری خدمات شامل ناملموسی ، استاندارد شدن ، عدم اطمینان ، فعالیت اصلی ، اهمیت یا حساسیت فعالیت ، تعداد تامین کننده های بالقوه و موقعیت رقابتی شرکت شناسایی شده است .
ابراهیمی ، احسان ؛ تامین برون بنگاهی از منظر تئوری هزینه مبادله ، دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی شریف ، ۱۳۸۳ .
از جمله سوالات مهم در زمینه برون سپاری، تعیین محدوده و مرز بهینه واگذاری فعالیت ها در یک بنگاه است . یکی از عمده ترین دیدگاههایی که سعی در تبیین و تحلیل عوامل موثر در تعیین این مرز بهینه دارد ، ” تئوری هزینه مبادله ” می باشد . هدف تحقیق مذکور علاوه بر مرور ادبیات موجود در زمینه تامین برون بنگاهی و تئوری هزینه مبادله ، تعیین ابعاد و پارامترهای تعیین کننده برای پاسخ به سوال فوق می باشد .
براتی ، مسعود ؛ اولویت بندی مجموعه های تولیدی بدنه خودروی سمند به منظور برون سپاری آنها ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی ، ۱۳۸۴ .
مهمترین مساله در برون سپاری ، تعیین صحیح قابل واگذاری است . در این تحقیق با رویکردی راهبردی ، سعی بر تعیین عوامل فنی موثر بر تصمیم برون سپاری مجموعه های تولیدی بدنه خودروی سمند شده است . تعیین اولویت برون سپاری این مجموعه ها به عنوان بخش دیگری از این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است . به منظور تعیین ملاک های ارزیابی تصمیم برون سپاری از مدل پروفسور چارلز فاین استفاده شده است .
۱۵-۲- مروری بر فصل دوم
در این فصل پس از بررسی مباحث و مبانی مربوط به برون سپاری ، فناوری اطلاعات و برون سپاری فناوری اطلاعات ، به منظور شناسایی و استخراج عوامل تعیین کننده در تصمیمات برون سپاری و همچنین انتخاب روش مناسب برای انجام این کار که هدف اصلی تحقیق می باشد ، تحقیقات انجام شده در این زمینه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت .
به طور کلی این فصل در بخشهای زیر سازماندهی شده بود :
برون سپاری چیست ؟
تصمیم گیری در مورد برون سپاری یک فعالیت
پارامترهای موثر در تصمیم برون سپاری
آشنایی به سازمان مورد مطالعه ( شهرداری تهران و وظایف مربوطه )
مروری بر تحقیقات صورت گرفته در کشور
۱۶-۲ مدل تحلیلی تحقیق
۱-۳- مقدمه
فصل سوم :
روش شناسی تحقیق
در این فصل پس از بیان روش تحقیق ، نحوه گردآوری اطلاعات و تیم تحقیق ، کلیه مراحل مورد نیاز برای رسیدن به روش مناسب تصمیم گیری برونسپاری خدمات شهری که هدف این تحقیق می باشد ، بیان خواهد شد . در این تحقیق از روش AHP به عنوان یک ابزار تصمیم گیری جهت انتخاب و اولویت بندی فعالیت های ایجاد و نگهداری فضای سبز به منظور برون سپاری آنها استفاده شده است . به همین منظور مفاهیم مربوط به این روش و گام های آن و همچنین موارد مربوط به تشکیل تیم تحقیق و نحوه جمع آوری اطلاعات تشریح خواهند شد .
۲-۳- روش تحقیق
تحقیق حاضر از نظر ماهیت و جمع آوری داده ، توصیفی می باشد ؛ چرا که محقق قصد دخالت در وضعیت مورد نظر را ندارد و صرفا وضعیت موجود را مطالعه می کند . اما از نظر هدف کاربردی می باشد ، چرا که محقق قصد دارد دستاوردهای علمی حاصله را به حوزه فن آوری انتقال دهد یعنی پس از طرح مساله در پی دستیابی به یک روش منطقی برای برونسپاری خدمات شهری می باشد .
تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش هایی است که هدف آن توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است . اجرای تحقیق توصیفی می تواند صرفا برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری می باشد . در تحقیقات کاربردی ، هدف توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است . به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می شود .
۳-۳- روش گرد آوری اطلاعات
به طور کلی روش های گردآوری اطلاعات بر دو دسته روش کتابخانه ای و روش میدانی تقسیم میشوند . در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از هر دو روش استفاده شده است . به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق از منابع زیر استفاده گردید :
الف ) روش کتابخانه ای :
- امری کاظمی علی رضا (۱۳۸۸)، اطلس توانمندی های ژئوپارک و ژئوتوریسم ایران، انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، این اطلس از دیدگاه زیبایی شناختی لند فرم های شاخص ایران تهیه و تدوین شده است و به اختصار به شرح هریک از پدیده ها از دیدگاه علمی پرداخته است.
- رحیم پور، علی، ۱۳۸۴، در مقاله خود تحت عنوان ژئوتوریسم می فرماید که ژئوتوریسم یا توریسم جغرافیایی یکی از رشته های تخصصی اکوتوریسم است که به معرفی پدیده های زمین شناسی به گردشگران با حفظ هویت مکانی آنها می پردازد (رحیم پور، ۱۳۸۴، ص۱۱۱).
- قهرمانی، شهاب، ۱۳۸۶، در مقاله خود تحت عنوان ژئوتوریسم جنوب شرق ایران (سیستان و بلوچستان قطب ژئوتوریستی ایران) می فرماید ژئوتوریسم یکی از جدیدترین انواع توریسم است که در زیر شاخه اکوتوریسم قرار دارد و بعد از مطرح شدن ژئوپارکها از سال ۲۰۰۰ میلادی مورد بازدید قرار گیرد در ژئوتوریسم می گنجد (قهرمانی، ۱۳۸۶، ص۸۳).
- باغبانی، پرویز، ۱۳۸۶، در مقاله خود تحت عنوان ژئوتوریسم می فرماید یکی از اصطلاحاتی که امروزه بسیار بر سر زبانها است واژه ی ژئوتوریسم است یک ابتکار هوشمندانه بر این اساس هر محلی که به خاطر شرایط جغرافیایی ویژه ی خود نظیر محیط زیست، پوشش گیاهی، زیبایی های بالقوه و فرهنگ مورد بازدید قرار گیرد، در این تقسیم بندی می گنجد (باغبانی، ۱۳۸۶، ص۴۸٫).
- سیاوش شایان و صیاد اصغری و رسول محمدی، ۱۳۸۶ در مقاله خود تحت عنوان بررسی موانع و مشکلات ژئوتوریسم در ایران با تأکید بر موقعیت ژئوتوریسم بیابان لوت می فرماید ژئوتوریسم یکی از شاخههای توریسم و اکوتوریسم است که در صدد شناساندن جاذبه های زمین شناختی است که به یک توریست فرصت می دهد در حداقل زمان ممکن بدون صرف هزینه و زمان مستقیماً به جاذبهی دلخواه خود در طبیعت دست یابد. این صنعت نه تنها دارای ابعاد اقتصادی اکولوژیکی، ژئولوژیکی و فرهنگی اجتماعی است بلکه اشتغال طیف گسترده ای از دانش آموختگان حوزه های محیط زیست، جغرافی دانان، زمین شناسان، جانورشناسان و غیره را نیز به عنوان راهنمایان ژئوتوریسم و اکوتوریسم فراهم خواهد کرد (شایان و همکاران، ۱۳۸۶، ص۴۶).
- صبوری، طاهره، ۱۳۸۶ در مقاله خود تحت عنوان ژئوتوریسم نگرشی نو به سوی توسعه منابع و مدیریت محیط در ایران می فرماید مطالعات و بررسی آماری نشان می دهد که مردم ما هنوز ارزش واقعی منابع طبیعی کشور را درک نمی کنند و تصور درستی از آینده بی گیاه و بی جنگل ندارند. همچنین هنوز رشد و آگاهی جامعه به آنجا نرسیده است تا از سایر مناطق تحت مدیریت کشور حتی بخش گسترده ای از مناطق کویری و بیابانی چگونه بهره گیرد و تمامی اینها مستلزم آنست تا فکری نو در اندازیم (صبوری، ۱۳۸۶، ص۵۴).
- مهرابی ملایوسفی، معصومه و صهبا، مریم، ۱۳۸۶ در مقاله خود تحت عنوان ژئوتوریسم جزیره کیش میفرماید: کشور ما ایران با داشتن طبیعتی زیبا و اقلیم متنوع و همچنین داشتن مناطق سرشار از پدیده های منحصر به فرد علوم زمین بستر مناسبی را برای پیشرفت صنعت گردشگری و رقابت با کشورهای مختلف فراهم کرده است. الوین میان جزیره کیش یکی از زیباترین مناطق گردشگری در ایران است که می تواند در انتقال علم و شکوفایی اقتصاد کشور نقش قابل توجهی را ایفا کند (مهرابی ملایوسفی و صهبا، ۱۳۸۶، ص۶۴).
- کامیابی (۱۳۸۷) ارزیابی جاذبه های طیبعی و ژئوتوریستی پارک ملی کویر استان سمنان، انتشارات دانشگاه مشهد در این اثر به توانایی تبدیل شدن پارک ملی کویر جهت ایجاد یک ژئوپارک از طریق برنامه ریزی توسعه مدیریت و بهره برداری بهینه از سیستم های ژئوتوریستی اشاره شده است.
صبوری، طاهره(۱۳۸۸) کاربرد مطالعات ژئومرفولوژی در آمایش سرزمین گیلان به منظور ایجاد ژئوپارک درفک و دیلمان و ارائه راهکارهای ژئوتوریسم، رساله دکتری، انتشارت دانشگاه علوم و تحقیقات تهران. در این پژوهش اهمیت دانش ژئومورفولوژی در برنامه های آمایش سرزمین ازجنبه تخصصی و کاربردی آن برای مثال برای بحث توسعه زون گردشگری در یک محدوده و ایجاد ژئوپارک در نظر گرفته شده است. و راهکارهای توسعه ژئوتوریسم از دیدگاه قوانین بین المللی موجود نیز بررسی شده است.
۱-۶- روش تحقیق و مراحل آن
نوع روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و برای استخراج اطلاعات مورد نظر و تجزیه و تحیل اطلاعات برای تبیین موضوع و با بهره گرفتن از نرم افزار های جغرافیایی به خصوص GIS به ترسیم و تهیه نقشه ها و به معرفی جاذبه های ژئوتوریستی و ژئوسایت های شهرستان فیروزکوه پرداخته می شود.
۱-۷- روش گردآوری اطلاعات
یکی از اولین گام ها درجمع آوری اطلاعات برای این پژوهش مطالعات کتابخانه ای و نظری است، استفاده از اسناد و آرشیوهای موجود کشور – مصاحبه با مدیران، صاحب نظران و کارشناسان - تحقیقات میدانی- جستجو در سایت های اینترنتی و نشریات تخصصی-تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار Excel و SPSS از مهم ترین روش های گردآوری اطلاعات می باشد.
۱-۸- ابزار گردآوری اطلاعات
پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده، آزمون، فیش، جدول، نمونهبرداری، تجهیزات آزمایشگاهی و بانکهای اطلاعاتی و شبکههای کامپیوتری و ماهوارهای و غیره، اسناد و مدارک کتابخانه ای، پایان نامه ها، مشاهده میدانی، نقشه های توپوگرافی، نقشه زمین شناسی و تصاویر ماهواره ای، جمع آوری اطلاعات از سازمانها و موسسه های مربوطه
۱-۹– تجزیه و تحلیل اطلاعات
برای انجام مطالعات زمینشناسی و ژئومورفولوژی منطقه مورد بررسی در ابتدا نقشهها و مطالعات زمینشناسی انجام شده در ناحیه مورد بررسی جمع آوری و تهیه شده است. حوزه آبخیز مورد مطالعه برروی شیتهای توپوگرافی ۱:۵۰۰۰۰ ورسک ۶۵۶۱I و ارجمند ۶۵۶۱IV انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح واقع شده است. به دنبال آن عکسهای هوایی به مقیاس ۱:۵۵۰۰۰ گستره طرح به شرح ذیل تهیه و گردآوری شد. لازم به ذکر است که منطقه مورد بررسی دارای عکسهای هوایی به مقیاس ۱:۴۰۰۰۰ جدید نمیباشد. بنابر این از همان عکسهای قدیمی و تصاویر ماهوارهای لندست ۲۰۰۰ استفاده شد. گزارشهای زمینشناسی طرح توجیهی حبلهرود، تفصیلی ـ اجرایی حوزههای آبخیز عمرک، فرحرود و قزقنچای همراه با نقشههای زمینشناسی ۱:۲۵۰۰۰۰ شیت سمنان و البرز مرکزی دماوند فیروزکوه منتشر شده توسط سازمان زمینشناسی کشور از جمله منابع مطالعاتی جمع آوری شده از گستره عمومی مورد مطالعه بوده است. پس از تهیه منابع اطلاعاتی، عکسهای هوایی و تصاویر ماهوارهای بررسی و عملیات فتوژئولوژی انجام شده است. به دنبال آن نقشههای مقدماتی زمینشناسی و ژئومورفولوژی و عناصر ساختاری تهیه و انجام عملیات صحرایی و میدانی واحدهای استخراج شده مورد چک صحرایی و تدقیق قرار گرفتهاند.
۱-۱۰- قلمرو تحقیق
حوضه جلیزجند به مساحت ۱۶۷۷۸٫ ۶ هکتار در شمال شهرستان فیروزکوه و در استان تهران و در محدوده ”۰۰ و ۳۶ و ْ۵۲ تا ” ۰۰ و ۵۰ و ْ۵۲ طول شرقی و ”۳۰ ۴۴ ْ۳۵ تا ”۲۸ و۵۷ و ْ۳۵ عرض شمالی واقع شده است.
این حوضه جزء حوضه آبخیز حبلهرود محسوب شده از شمال به ارتفاعات بزمیچال، خولرز، شل فین، ول چره، منگوچال، خواص ورزان، دیلار، از شمال شرق به ارتفاعات تلمهسنگ و پیاز مرگ، از شرق به کوه چال یورد، از شمال غرب به کوه سفیدلد، از غرب به ارتفاعات اللهسر، دره لوارک و روستاهای بادرود، شهرآباد و دهین و از جنوب به شهرستان فیروزکوه و جاده آسفالته تهران ـ فیروزکوه ـ قائمشهر محدود میگردد. مهمترین آبراهه موجود در حوضه مورد مطالعه رودخانه ساواشی و مهمترین روستاهای موجود در منطقه جلیزجند و آور میباشند. محیط حوضه ۹۰٫ ۳۷ کیلومتر، بیشترین ارتفاع منطقه ۳۸۰۴ متر و کمترین ارتفاع معادل ۱۹۶۰ متر از سطح دریا میباشد.
تنگه واشی در مختصات ۵۲ ۳۵ درجه شرقی و ۴۳ ۵۲ درجه شمالی و به ارتفاع ۲۱۸۰ متر از سطح دریا در ۱۳ کیلومتری شمال شهرستان فیروزکوه و یال جنوبی البرز مرکزی قرار دارد. واشی یا سوباشی به معنی سر-چشمه ( به زبان ترکی ) میباشد. این تنگه (واشی) در بین جاده فیروز کوه به تهران و در انتهای روستای جلیزجند و در داخل حوضه فوق قرار دارد. در این تنگه و اطراف آن وجود آبشار ساواشی وکتیبه سنگی خود دارای جاذبه خاصی می باشد. در این منطقه کتیبه سنگی بزرگی به ابعاد۶*۷ متر بوده که تصویر شکار فتحعلی شاه قاجار می باشد. دشت بعد این تنگه شکارگاه سلطان قاجار بوده و بدستور وی کتیبه ای در این نقطه تراشیده شده که اسامی افراد سوار بر اسب در کنار آنها نوشته شده. ساخت این کتیبه ۳ سال طول کشیده و قدمت ۱۸۵ ساله دارد. معمار باشی آن استاد قاسم حجار است و در گوشه کتیبه تاریخ ۱۲۳۲ ه. ق ثبت شده. سلسله قاجار ۳کتیبه معروف دارد که یکی در چشمه علی شهرری، دیگری در تونل وانه جاده هراز و سومی همین کتیبه تنگه واشی است که به جلیلرجند معروف است. البته کتیبه های دیگری نیز از آنها به یادگار مانده که تعدادی از آنها در طاق بستان کرمانشاه در کنار کتیبه های ساسانی قابل رویت است.
در حاشیه کتیبه اشعاری از حماسه سرای ایرانی از شاهنامه درج شده و آیات قران نیز به کل کتیبه زینت داده ساخت کتیبه در مکانی است که از هرگونه بارش باران محفوظ بوده و نور خورشید نیز به آن نمی تابد. در نتیجه دچار فرسایشی نشده ولی دست ویرانگر توریست ها به این کتیبه باستانی آسیب رسانده و یادگاریهایی بر روی آن نوشته شده است.
نقشه ۱-۱- نقشه موقعیت عمومی حوضه آبخیز جلیزجند و مقایسه آن با کل حوزه فیروزکوه
۱-۱۱- تنگناها و محدودیت های تحقیق
عدم یکپارچگی وکمبود مطالعات دانشگاهی صورت گرفته در بحث ژئوتوریسم اعم از مقالات، پایان نامهها، کتاب وغیره و فقدان منابع اطلاعاتی مورد نیاز، خاص بودن مناطق مورد مطالعه از بعد حفاظتی و عدم آگاهی و همکاری لازم مسئولان با مقوله گردشگری با وجود رغبت برای گسترش فضاهای گردشگری در کشور جهت ایجاد اشتغال و رفع مشکل بیکاری و ایجاد بازار کسب و کار جدید و. . . .
در کشور ما به خاطر تنوع سرزمین و منابع اکولوژیکی به ویژه اقلیم (اقلیم کشور ما از آلپی تا نیمه گرمسیری) کمبود ارزیابان متبحر در شناسایی منابع اکولوژیکی کشور و وقت بالنسبه کوتاه برای دستیابی به شناسایی مناطق ژئوتوریسمی مواجه هستیم.
۱-۱۲- مفاهیم و واژه ها
اکوتوریسم
نوعی از گردشگری است که ریشه های آن به طبیعت و محیط های باز بر می گردد و در ابعاد حیرت آوری رو به توسعه است. اکوتوریسم شاخص توسعه بر پایه مطالعات اکولوژیکی است و همچنین نوعی از گردشگری است که از نظر اکولوژیکى پایدار می باشد، به این معنا که به نیازهاى فعلى اکوتوریست ها پاسخ دهد و نیازهاى آینده را برآورده سازد.
ژئوتوریسم
شاخه ای از اکوتوریسم است که راهکاری نوین جهت تبیین و تشریح علوم زمین و شناخت سرمایه های طبیعی هر منطقه را ارائه می کند.
ژئوتوریسم نوعی توریسم فرهنگی، زیست محیطی است که در مناطقی که دارای یادمانها و آثار خاص زمینشناسی است، با جاذبههای خود میتواند در گستره جهانی شدن، با ایجاد رابطهای پویا و خلاق بین طبیعت و فرهنگ یک منطقه با گردشگران، جریانهای جدیدی را در آینده برای توریسم جهانی، صلح و توسعه پایدار فراهم نماید.
به تعریفی دیگر، ژئوتوریسم یعنی توریسمی که هویت جغرافیایی یک مکان را حفظ میکند، یا آن را بهتر میکند و این نه تنها محیط زیست را شامل میشود، بلکه میراث فرهنگی، زیباشناسی مکان و از همه مهمتر رفاه بیشتر مردم بومی را در بر میگیرد.
توسعه
توسعه عبارت است از تغییر در ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، قضائی بگونه ای که نه تنها رشد کمی جامعه را به همراه داشته باشد بلکه تغییر کیفی در شیوه های زندگی، رفاه اجتماعی، بالندگی فرهنگی، زیرساخت های اقتصادی و… را فراهم آورد. همچنین برخی متخصصان، توسعه را اینگونه تعریف کردهاند: توسعه عبارت از شکفتن تدریجی هر چیز از یک حالت ابتدایی و حرکت آن به سمت مرحله تکامل یافته تر است. (جرالد، ۱۳۶۸، ص۱۳).
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
۲-۱- انسان و طبیعت
ذات وجودی انسان از خاک است و انسان ها بطور ناخود آگاه طبیعت را دوست می دارند. جاذبه ها و چشم اندازهای طبیعی، عبارت از مجموع ویژگی هایی است که انسان با چشم قادر به مشاهده و با دیگر حواس قادر به درک آن است. (رضوانی، ۱۳۸۷ ص ۱۹)
کمتر کسی است که در سفرهای بین شهری از چشم اندازهای طبیعت بی جان از جمله کوه، دشت و درههای کنار جاده لذت نبرد و به توصیف آنچه دیده نپردازد. (حاج علیلو - نکویی صدر، ۱۳۹۰ ص۱)
ارزش طبیعت در میان ایرانیان به حدی است که در فرهنگ باستانی ما روزی را به عنوان سپاس از طبیعت نام گذاری کرده اند. ارزش طبیعت و میراث آن به سرعت در حال تبدیل به نیروی مولد جدیدی در صنعت گردشگری است (فور و مگرلی، ۱۳۸۸).
۲-۲- انواع مناطق طبیعی
به صورت کلی می توان طبیعت را به دو بخش جاندار و بی جان تقسیم نمود. طبیعت جاندار آن دسته از طبیعت است که ویژگی اصلی آن منابع تفرجگاهی، چشم اندازهای بدیعی است، که سبب آرامش روحی انسان و احساس رضایت می شود. (رضوانی، ۱۳۸۷ ص ۱۹)
طبیعت بی جان عبارتند از کوه و کوهستان، دره دشت، غار، رودخانه، چشمه، آبشار، دریا و ساحل، دریاچه و تالاب و کویر می باشد.
۲-۳- مفهوم گردشگری
گردشگری یا توریسم واژه ای است فرانسوی که از ریشهٌ “تور” گرفته شده است. تور در زبان فرانسه به معانی زیر آمده است : حرکت دورانی (چرخش) عمل پیمودن، طی کردن پیرامون، سیر کردن و گردش نمودن. به نظر پیرلاروس، توریسم یا گردشگری عمل مسافرت به منظور تفنن و لذت است و گردشگر یا توریست، کسی است که برای خوشنودی خود و لذت بردن مسافرت می کند( محلاتی ۱۳۸۰ :۲)
بنابراین توریسم یعنی مکتبی که پایه فکری آن سیاحت و گردشگری است. (کاظمی، ۱۳۸۶)
در لغت نامه دهخدا توریسم به معنای جهان گرداننده، سائح، سیاح و رحاله بکار رفته است. (دهخدا، ۱۳۶۵).
۲-۴- جغرافیای گردشگری
جغرافیای جهانگردی روابط انسان را با محیط در تعطیلات و وقت آزاد مطالعه می کند. مثل این است که جهانگردی و مسافرت های داخلی و خارجی بخشی از فعالیتهای انسانی را تشکیل می دهد و با اقتصاد ملی کشورها پیوند می خورد. از طرفی انتخاب محا استفاده از اوقات فراغت و تعطیلات شکل سالم سازی جسم و روح به خود می گیرد و در این راه از جغرافیای پزشکی تأثیر می پذیرد.
فرض کنید دو سیال متفاوت یکی در داخل و دیگری در خارج لوله و در یک جهت در طول لوله جریان دارند و سیال داخلی گرمتر از سیال خارجی است. بنابراین گرما از سیال داخلی به سیال خارجی منتقل میشود و درنتیجه دمای سیال گرمتر کاهش و دمای سیال سردتر افزایش مییابد. با توجه به شکل (۴-۳) سیال داخلی (گرمتر) در نقطهی A بیشترین و در نقطهی C کمترین دما را دارد. همچنین سیال خارجی(سردتر) در نقطهی A کمترین و در نقطهی C بیشترین دما را دارد.
شکل(۴-۳): آرایش موازی در مبدلهای حرارتی[۴۰]
شکل (۴-۴) چگونگی تغییر دمای دو سیال را در طول لوله نمایش می دهد.
شکل(۴-۴): چگونگی تغییر دمای دو سیال را در طول لوله[۴۰]
همانطور که در شکل نشان داده شده است، در نقطهی A بیشترین اختلاف دما و در نتیجه بیشترین نرخ انتقال حرارت را داریم ولی در نقطهی C کمترین اختلاف دما و در نتیجه کمترین انتقال حرارت را داریم. در جریان موازی دمای خروجی سیال سردتر نمی تواند از دمای خروجی سیال گرمتر بیشتر باشد.
-
- مبدلهای حرارتی با جریان مخالف(Counter-Current):
در این نوع از مبدلها دو سیال همانگونه که در شکل (۴-۵) نمایش داده شده است در خلاف جهت یکدیگر حرکت میکنند.
شکل(۴-۵): جریان مخالف در مبدلهای حرارتی[۴۰]
فرض کنید دو سیال با جریان مخالف یکی در داخل و دیگری در خارج لوله جریان دارند و سیال داخلی گرمتر است. دمای سیال داخلی (گرمتر) در نقطهی A بیشترین و در نقطهی C کمترین مقدار را دارد. به عبارت دیگر دمای سیال داخلی از نقطهی A به نقطهی C کاهش مییابد. همچنین دمای سیال خارجی (سردتر) در نقطهی C کمترین ودر نقطهی A بیشترین مقدار را دارد. شکل (۴-۶) تغییر دمای دو سیال را در طول لوله نمایش میدهد.
شکل(۴-۶): چگونگی تغییر دمای دو سیال را در طول لوله در آرایش مخالف[۴۰]
در جریان مخالف، اختلاف دمای دو سیال در طول لوله تقریباً ثابت است ولی در جریان موازی اختلاف دما در ورودی بیشترین و در خروجی کمترین مقدار را دارد. در جریان مخالف، نرخ تبادل حرارت در طول لوله تغییرات اندکی دارد و دمای نهایی سیال گرمتر میتواند کمتر از دمای نهایی سیال سردتر است.
یکی دیگر از انواع تقسیمبندیهای دیگر مبدلها بر اساس نوع ساختمان و عملکرد میباشد که این تقسیمبندی به شرح زیر است:
-
- مبدلهای دو لولهای[۲۲]
-
- مبدلهای حلزونی[۲۳]
-
- مبدلهای صفحهای[۲۴]
-
- مبدلهای هوایی[۲۵]
-
- مبدلهای پوسته و لوله[۲۶]
در بین مبدلهای فوق مبدلهای پوسته و لوله تنها مبدلهایی هستند که توانایی تحمل فشارهای بالای bar30 و دماهای بالای ۳۶۰ را دارند. متداولترین و پرکاربردترین نوع مبدلهای حرارتی که در صنعت مورد استفاده قرار میگیرد، مبدلهای حرارتی پوسته-لوله میباشد که برای کاربردهای مختلف و در اندازههای گوناگون طراحی و ساخته میشوند و از آنجا که مبدلهای طراحی شده از نوع پوسته و لوله میباشند لذا به بررسی این مبدلها میپردازیم.
از مبدلهای حرارتی پوسته-لوله به منظور تبخیر یک مایع یا کندانس کردن یک بخار و یا انتقال حرارت بین دو مایع استفاده میشود. اجزای تشکیل دهندهیک مبدل حرارتی پوسته-لوله عبارتند از: لوله[۲۷]، صفحه لوله[۲۸]، پوسته[۲۹]، سر جلو[۳۰]، سر عقب[۳۱] ، تیغه[۳۲] و دسته لوله[۳۳].
این نوع از مبدلها از تعداد زیادی لوله حاوی سیال که بخش خارجی آن با سیال دیگر در تماس میباشد تشکیل یافته و عمل انتقال حرارت از طریق سطح واسط که همان بدنهیا جداره لوله است امکان میپذیرد، پس باید جنس لولهها به گونهای انتخاب گردد که علاوه بر استقامت، رسانای خوب گرما نیز باشند.
در مبدلهای پوسته-لوله معمولاً دو صفحه از جنس فلز در ابتدا و انتهای مبدل قرار میگیرد که به تعداد لولههای داخل مبدل، بر روی این ورقهها سوراخ ایجاد شده است و این لولهها به صفحهلوله از طریق جوش یا به طریقهی مکانیکی متصل شدهاند. دو سر مبدل یعنی سر جلویی و عقبی مبدل به گونهای طراحی و ساخته میشود که سیال از یک سر مبدل وارد شده و به سمت ورودی لولهها هدایت شود و پس از عبور از لولهها وارد سر عقبی شده و در آنجا جمع آوری گردد. سیالی که از میان پوسته عبور میکند باید به گونهای هدایت شود که در طی مسیر، بیشترین تماس را با سطح خارجی لولهها برقرار نماید و فرایند انتقال حرارت به بهترین شکل صورت پذیرد. برای دستیابی به این مهم از قطعهای به نام بافل استفاده میشود. بافلها به دو منظور در مبدلها مورد استفاده قرار میگیرند. هدایت سیال و نگهداشتن لولهها برای جلوگیری از لرزش و جابجایی و با نصب بافلها جریان عبوری سیال در پوسته تقریباً عمود بر جریان عبوری سیال داخل لولهها میشود که این امر موجب افزایش انتقال حرارت و در نتیجه افزایش راندمان کار میگردد.
-
- انواع مبدلهای پوسته-لوله
مبدلهای حرارتی پوسته-لوله با مقطع دایرهای که در پوستهای استوانهای شکل نصب شدهاند ساخته میشوند، بطوریکه محور لولهها موازی با محور پوسته است. این مبدلها بصورت وسیعی بعنوان خنککن، چگالنده و پیشگرمکن در نیروگاهها و به عنوان مولد بخار در نیروگاههای هستهای و در صنایع فرایندی و شیمیایی استفاده میشود. سادهترین شکل از یک چگالندهی نوع پوسته-لولهی افقی به همراه اجزاء در شکل (۴-۷) نشان داده شده است.
شکل(۴-۷): چگالندهی نوع پوسته-لولهی افقی[۴۰]
-
- مبدلهای سر ثابت(Fixed Tube Sheet Exchangers)
در مبدلهای نوع سرثابت، صفحه لولهها به پوسته جوش یا به وسیله پیچ و مهره محکم شده است، لذا با تغییرات درجه حرارت جائی برای انبساط لوله و پوسته به طور جداگانه وجود ندارد. انبساط یا انقباض هر یک از این دو جزء به تنهایی ممکن است موجب شکستن و یا خمیدگی لولهها شود، لذا تغییرات درجه حرارت دو سیال که با هم تبادل حرارت میکنند نباید زیاد باشد. برای غلبه بر این مشکل معمولاًاز اتصالات انبساطی[۳۴] روی پوستهی مبدل استفاده میشود. وقتی که لوله و پوسته سرد شوند اتصال انبساطی و لولهها منقبض میشوند و کشش وارده بر نقاط جوشخورده کاهش مییابد. به دلیل مشکلاتی که در بازرسی و تمیز کردن مبدلهای سرثابت وجود دارد عموماًدر جایی استفاده میشوند که احتمال کثیف شدن پوسته محدود باشد.
-
- مبدلهای سرشناور: (Floating Head Heat Exchanger)
در این نوع مبدلها، یکی از صفحه لولهها بین کانال[۳۵] و پوسته، پیچ و مهره شده و در وضعیت ثابتی قرار میگیرد، اما صفحه لولهی دیگر در داخل پوسته به صورت شناور در آمده، امکان انبساط یا انقباض برای هر یک از دو جزء حامل سیال یعنی لوله و پوسته وجود دارد. از این رو تغییرات درجه حرارت دو سیالی که با هم تبادل حرارت میکنند هر چند که زیاد باشد اشکالی ایجاد نخواهد کرد.
بعد از باز کردن صفحهی ثابت، دسته لوله و سر شناور را می توان مانند یک واحد یکپارچه بیرون کشید. بدین طریق امکان تمیز کردن و بازرسی قسمت خارجی لولهها میسر میگردد. ایراد این مبدلها فاصله نسبتاً زیاد بین پوسته و لوله میباشد. این فاصله برای تطبیق دادن صفحه شناور لولهها با پوسته میباشد. چون در این فضا نمیتوان لولهای به کار برد، این فضا بلا استفاده میماند و در نتیجه در مقایسه با مبدلهای سرثابت، به ازای یک قطر معین پوسته دارای تعداد لولهی کمتری بوده و بازده این مبدلها کاهش مییابد.
-
- مبدل با لولههای U شکل: (U–Tube Exchanger)
این نوع مبدل حرارتی فقط دارای یک کانال و یک صفحه لوله میباشد، از این رو در مقایسه با سایر مبدلها از نظر اقتصادی مناسبتر میباشد. در این مبدلها، ورودی و خروجی لولهها از طریق یک کانال که به دو قسمت تقسیم شده است، صورت میگیرد. همانطور که از نام این مبدل حرارتی پیدا است لولهها به شکل حرف لاتین U ساخته میشوند. با باز کردن پیچ و مهرهها، کانال از پوسته جدا میشود و صفحه لولهها و دسته لولهها را می توان از پوسته خارج نمود به طوری که امکان تمیز کردن و بازرسی قسمت داخلی لولهها وجود دارد، از طرفی نمیتوان جریانهای حاوی مواد جامد و کثیف را به خاطر ایجاد ساییدگی در خم موجود در لولهها استفاده کرد. این مبدلها برای سیالاتی به کار میروند که تغییرات درجه حرارت زیادی داشته باشند، زیرا انتهای U شکل لولهها، امکان انبساط و انقباض را تا حد زیادی به وجود میآورد. از معایب این نوع مبدلها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
- امکان تعویض و یا تعمییر لولههای داخلی وجود ندارد لذا در صورت خرابی، باید این لولهها مصدود شوند.
- از آنجا که لولههای داخلی دارای انحنای بیشتری هستند لذا باید دارای ضخامت بیشتری باشند.
۱ صعود
۳ نزول
بررسی تغییرات مطلق و نسبی سطح موقعیت A تغییراتی را در جهت نزول نمرات افسردگی در سطح نشان میدهد. همچنین بررسی تغییرات نسبی و مطلق سطح موقعیت B تغییر سطح مثبت در جهت بهبود را نشان میدهد.
گام۵: تخمین جهت روند. با بهره گرفتن از روش دو نیم کردن جهت روند موقعیت A و B ارزیابی می شود. در شکل۱۲ از روش دو نیم کردن استفاده شده است. در نمودار با بهره گرفتن از روش دو نیم کردن روند موقعیت A و B محاسبه شده است. شکل۱۲ جهت روند در موقعیت A و موقعیت B (نزولی یا کاهشی) را نشان میدهد. روند موقعیت A و موقعیت B زوال (بر اساس اهداف مداخله) را نشان میدهد.
گام۶: تعیین ثبات روند. نوار ثباتی را که برای تعیین ثبات سطح محاسبه کردیم برای خطوط روند موقعیت Aو B نیز میکشیم. با بهره گرفتن از معیار مشابه ثبات سطح(۸۰درصد از نقاط داده، زیر یا درون ۲۰ درصد از مقدار میانه قرار بگیرد؛ دامنه نوار ثبات =۳٫۹ و ۴٫۴)، درصد نقاط دادهای که زیر یا درون نوار ثبات هر خط روند قرار گرفته محاسبه شده است. شکل۱۲ تعیین نوار ثبات خطوط روند موقعیتهای A و B را نشان میدهد. جدول زیر نشان میدهد که روندها برای هر دو موقعیت باثباتند.
موقعیت A
موقعیت B
تعداد نقاط داده در موقعیت
۳
۴
تعداد نقاط داده که درون یا روی نوار است
۲
۴
درصد نقاط داده که درون یا روی نوار است
۶۶%
با ثبات
۱۰۰%
با ثبات
شکل۴-۱۲٫ ترسیم خط روند و نوار ثبات برای شرکتکننده ب
۴-۲-۲-۲٫تحلیل بین موقعیتی داده های شرکتکننده ب
هدف این قسمت از فرایند تحلیل دیداری تعیین اثربخشی درمان نوروفیدبک بر کاهش افسردگی بیماران وابسته به مواد مخدر تحت درمان نگهدارنده با متادون میباشد. این اثر را میتوان با مقایسه دادههای موقعیت B با دادههای موقعیت A مشخص نمود.
گام۱: تعیین تعداد متغیرهایی که بین موقعیت تغییر کرده است. موقعیت A نمرات افسردگی بدون مداخله درمان نوروفیدبک و موقعیت B تأثیر مداخله درمان نوروفیدبک بر بیماران وابسته به مواد مخدر تحت درمان نگهدارنده با متادون را نشان میدهد. با فرض ثابت بودن تمام متغیرهای دیگر در کل موقعیتها تنها یک متغیر تغییر کرده است.
گام۲: تعیین اینکه آیا تغییری در جهت روند به وجود آمده است یا خیر. همچنین آیا در جهت روند با اهداف مداخله ارتباط دارد؟ در این شرکتکننده یک تغییر در جهت روند وجود دارد. روند نزولی، بهبود در موقعیت B دیده میشود.
گام۳: تعیین تغییر در ثبات روند. در گام ۶ “تحلیل درونموقعیتی” ثبات روند هر موقعیت محاسبه شد. در مورد شرکتکننده الف، روندها در موقعیت A و B باثبات بوده است. بنابراین توصیف سری دادههای کشیدهشده در شکل ۱۲ به این صورت تشریح میشود. روند نزولی و سپس صعودی در A پس از اجرای مداخله B روند نزولی و باثبات در جهت مداخله داشته است.
گام۴: تعیین تغییر سطح بین موقعیتها:
تغییر سطح نسبی: برای مشخص کردن تغییر نسبی از موقعیت A به موقعیت B مقدار میانه نیمه دوم A از مقدار میانه نیمه اول موقعیت B کم گردد و به جهت تغییر توجه شود.
موقعیت A و B
آخرین نظرات