۲ -۵ -۲ مقیاس های درجه بندی : برای شناسایی مشکل رفتاری از ادراکات و مشاهدات معلمان نیز استفاده می شود . مقیاس درجه بندی دانش آموز( مایکل باست[۷۴]) یکی از قابل اعتماد ترین شیوه های طبقه بندی بود که از پروژه طبقه بندی مایکل باست و بوش[۷۵] ،( ۱۹۶۹ ، به نقل از افروز ، ۱۳۷۶ ) در مورد مشکلات رفتاری حاصل شده است . این مقیاس با ملاک‌های فراگیری کامل در دوره دبستانی و پیشرفت تحصیلی همبستگی بالایی دارد .
۳ -۵ -۲ مشاهدات : سولدت و کولیگان[۷۶] ( ۱۹۷۵ ، نقل از افروز ، ۱۳۸۵) برای پیش‌بینی مشکلات رفتاری کودکان از روش مشاهده مستقیم استفاده کردند . رفتارهایی که مورد مطالعه قرار گرفت عبارت بودند از : پاسخهای شفاهی صحیح (از برخوانی ) ، توجه ( نگریستن به معلم ) ، بی توجهی و خیره شدن از پنجره به بیرون و ایجاد اخلال ( زدن همکلاسی‌ها ). این مشاهدات در دوره ابتدایی کلاس چهارم تا آخر سال انجام شد . نتایج این مشاهدات با درجه بندیهای معلم از آمادگی خواندن و رشد زبان ، رابطه با کودکان دیگر و طرز برخورد با ضوابط کلاس به گونه ای مطلوب مقایسه شد .
کرو و کانزلمان[۷۷] ( ۱۹۷۸ ، به نقل از افروز، ۱۳۸۵) با بهره گرفتن از مشاهده‌های کلاس در ابتدای دوره دبستان ، کودکان مبتلا به مشکل رفتاری را طبقه بندی کردند . آنان هر روز کارهایی را به کودکان ارائه و از آن ها خواستند که این کارها را به مدت چند روز ادامه دهند . در پایان سال نتایج این شیوه پیوسته اندازه گیری با درجه بندیهای معلم آمادگی مقایسه شد . رابطه میان آن ها بسیار بالا بود و نشان می‌داد که شیوه های مشاهده از قابلیت پیش‌بینی بالاتری برخوردارند .
۶ -۲ ‹‹ دسته بندی اختلالات رفتاری و تاثیر آن ها در پیشرفت تحصیلی ››
۱ -۶ -۲ گروه بندی بر اساس مزاج : بقراط حکیم پزشک و دانشمند بزرگ یونانی اختلالات رفتاری یا روانی را به علت آسیب مغزی با بیماری‌های مغز و یا زیاد شدن نسبت یکی از ترشحات بدن یا اخلاط چهارگونه می‌داند . این چهار خلط به طور عادی در مقاطعی از دوران رشد انسان غالب است و لذا هر دوره ویژگی مزاجی خاصی را به همراه دارد . این چهار نوع مزاج عبارتند از:
۱ – دموی یا خونی : که از کودکی تا ۱۵ سالگی به طول می انجامد . و از مشخصات آن جنب وجوش ، شادابی و طراوت و درک سطحی مفاهیم می‌باشد .
۲ – صفراوی : از ۱۵ سالگی تا حدود ۳۵ سالگی غلبه صفرا به شدت خود می‌رسد . تلاش ، جستجوگری ، بیقراری ، تندخویی و حالت بیماری از دوره جوانی از ویژگی‌های این مقطع از رشد است .
۳ – سوداوی : از ۳۵ سالگی تا حدود ۶۰ سالگی سودا بر سایر اخلاط تسلط دارد . و ا زویژگیهای این دوره بروز حکمت در گفتار و رفتار ، ارائه پند و اندرز ، انتظام در امور زندگی و ثبات در رأی است .
۴ – بلغمی : از حدود ۶۰ سالگی به بعد بلغم بر سایر اخلاط غلبه پیدا می‌کند و از ویژگی‌های این دوره ناتوانی ، لاغری ،کم شدن نیرو ، فراموشی ، بی‌حالی و بیخوابی و عدم شفافیت مو و پوست را نام برد . تقسیم بندی انواع شخصیت بقراط و نیز اعتقاد او به علت اختلالات رفتاری هنوز هم کهنه و منسوخ نیست ( پارسا ، ۱۳۸۲ ) .
اظهار نظرهای دیگری نیز در ارتباط با ساختمان فیزیکی و زیستی بدن انسان و رابطه آن با بیماری‌های روانی و اختلالات رفتاری شده است . از آن جمله طبقه بندی کرچمر و شلدن[۷۸] (۱۹۴۲) در این خصوص می‌باشد ( طوسی ، ۱۳۷۶) .
۲-۶- ۲ گروه بندی بر اساس رفتارهای اولیه و ثانویه : از دیگر دسته بندیهایی که در زمینه اختلالات رفتاری شده است ، تقسیم اختلالات رفتاری بر انواع اولیه و ثانویه می‌باشد . بدین معنی که کودکان با اختالات رفتاری اولیه از اوان زندگی رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که متناسب با سن تقویمی و سن عقلی آنان نمی باشد . به عبارتی دیگر توانایی سازش و تطبیق با محیط و تغییرات محیطی را ندارند و چنین به نظر می‌رسد که رشد رفتاری آنان در مراحل پایین تری متوقف شده است .
کودکان با اختلالات رفتاری ثانویه کودکانی هستند که در ابتدای زندگی دارای رشد رفتاری طبیعی بوده اند . اما در مقطعی از زمان به دلایل مختلف جسمی یا فشارهای روانی رفتارهای آنان به مراحل پایین تر از رشد بازگشت می‌کند و نشانه هایی از وابستگی به مشکلات رفتاری در آنان ظاهر می شود ( گودرزی ، ۱۳۸۳ ).
۳ -۶ -۲ گروه بندی بر اساس سن : بر اساس سن نیز دسته بندی دیگری از اختلالات رفتاری شده است . به عبارتی دیگر ، برای هر دوره سنی رفتارهای انحرافی غالبی را مشخص کرده‌اند . این دوره ها و اختلالات رفتاری غالب و شایع آن ها به قرار زیر است :
۱ – دوره اول کودکی ( تولد تا سه سالگی ) : واکنش‌های رفتاری بیمار گونه کودکان در این دوره اکثرا از نوع واکنش‌های سایکوسوماتیک [۷۹] یا روان تنی می‌باشد .
بدین صورت که کودکان مشکلات رفتاری یا روانی خود را بیشتر به صورت تهوع ، اسهال ، دل درد ، بی اشتهایی ، تنگی نفس و گاه به صورت اضطراب و کم خوابی خود را نمایان می‌سازند .
۲ – اختلالات رفتاری دوره دوم کودکی ( ۴ تا ۶ سالگی ) :مشکلات رفتاری در این دوره بیشتر به صورت ترس ، انواع عادات نامطلوب مانند : جویدن ناخن ، مکیدن انگشت یا پرخاشگری و تخریب اسباب بازی‌ها ، لوازم منزل و گاه نیز به صورت بدخوابی ، اشکال در روابط بین کودک و افراد خانواده مشخص می شود .
۳ – اختلالات رفتاری دوره سوم کودکی ( ۷ تا ۱۱ سالگی ) : اختلالات رفتاری در این دوره بیشتر به صورت دروغگویی ، دزدی ، امتناع از رفتن به مدرسه ، اختلالات گویایی ، انواع تیکها ، خنده های بی دلیل ، تعارض و مشکلات تحصیلی که منجر به کندی در روند آموزش مدرسه ای می شود .
۴ – اختلالات رفتاری دوره نوجوانی ( ۱۲ تا ۱۶ سالگی ): مشکلات رفتاری این دوره بیشتر در رابطه با انجام تکالیف مدرسه و برآوردن توقعات و انتظارات تحصیلی معلم و والدین است .
۵ – اختلالات رفتاری دوره بلوغ و جوانی ( ۱۶ تا ۲۵ سالگی ) : اختلالت رفتاری در این دوره بیشتر در ارتباط با اختلاف سلیقه و عقیده جوان با نحوه زندگی و ارزش‌های والدین است .
۴ – ۶ – ۲ گروه بندی از دیدگاه متخصصان آموزش و پرورش :
هر یک از این دسته بندیها طرفداران خاص دارد ، اما چون طرفداران این نوع دسته بندیها با نگرشی پزشکی – روان پزشکی به دسته بندی اختلالات رفتاری پرداخته‌اند بنابرین نگرش آموزشی و تربیتی نادیده انگاشته شده است . لذا متخصصین آموزش و پرورش با استفاده ا زامکانات کامپیوتری و تکنیک‌های آماری یک روش نسبتا متفاوتی را برای دسته بندی اختلالات رفتاری انتخاب کرده‌اند .
آخرین نظرات