۳-۱-۳- پیشینه جاسوسی در حقوق جزای سنتی

از زمانی که دولت‌ها هر چند در شکل‌های بسیار ابتدایی و ساده خود به وجود آمدند و بر اثر مرزبندی کشورها پا به عرصه وجود گذاشتند، ارتکاب جرایمی چون جاسوسی پا به عرصه وجود گذاشت. البته جاسوسی اغلب به عنوان یک جرم تلقی نمی‌شد، بلکه به عنوان زرنگی تلقی می‌شده است. جاسوسی در زمان جنگ و محدود به امور نظامی بود اما امروزه جاسوسی همواره علیه استراتژیک کشور است در امور اقتصادی، سیاسی، علمی، و … قبلاً یک انسان ناشناخته جاسوسی می‌کرد اما الان سازمان یافته است. جاسوسی قبلاً اگر بیگانگان انجام می‌دادند جاسوسی گفته می‌شد اما الان اگر یک خودی هم، خبر بدهد جاسوسی است اگر چه قبلاً این را خیانت به وطن می­گفتند. در کتب فقهی بین جاسوسی مسلمان، کافر ذمی، کافر مسقأمن و کافر حربی فرق قائل شده و هر کدام احکام خاصی دارند ولی در حقوق و قانون موضوعه این تفصیلات وجود ندارد که به خاطر اطاله کلام از ذکر آن ها خودداری می‌شود.^[۶۸]

‌بر اساس تاریخ مکتوب و نتایج کشفیات باستان شناسان در طی دو قرن گذشته در محوطه تاریخی تروا و آنچه در اثر منظوم هومر در ایلیاد و ادیسه آمده است باید نتیجه گرفت شاید سرنشینان اسب تروا اولین کسانی باشند که جاسوسی را بنیان گذاشتند.

‌بر اساس نوشته های هومر پس از آنکه پریام پادشاه تروی دو پسر خود به نامهای هکتور و پاریس را برای عقد قرارداد صلح به یونان فرستاد (علی رغم اینکه کاساندرا دختر پریام با پیشگویی اینکه این سفر فرجامی نا فرخنده خواهد داشت پادشاه را از اعزام پاریس ‌به این سفر نهی کرد)، پاریس که دل در گرو عشق به هلن همسر منلوس گذاشته بود او را ربود و با خود به تروی برد. منلوس که برای جنگ با یونانیان در کمین فرصت بود برای سایر ممالک پیغام فرستاد تا با او متحد شده و برای جنگ با تروی آماده شوند. آنان نیز این درخواست او را اجابت نمودند. در میان آنان آگاممنون یکی از کسانی بود. که بسیار بر این امر مشتاق بود. آنان همچنین از آشیل که یکی از دلاوران به نام یونان بود دعوت کردند تا در این جنگ شرکت کند. سپاه متحد یونان پس از عبور از دریا به پشت خندق و دیوار مستحکم شهر رسید و تمام تلاش‌های آنان در رخنه به شهر با ناکامی همراه بود.

در این جنگ آشیل پس از نبردی تن به تن هکتور پسر پریام شاه تروی را به قتل رساند و پاریس با شلیک تیر از کمان خود از بالای دیوار شهر که به قوزک پای آشیل خورد او را کشت. اسب آشیل نیز در این جنگ کشته شد و یونانیان پس از ساختن یک اسب توخالی چوبی که تعدادی از سربازان زبده یونانی (و احتمالا تعداد اندکی) در آن مخفی شده بودند سوار برکشتی های خود شده و تظاهر به عقب نشینی به یونان کردند اما در واقع آن ها فقط به قدری از ساحل دور شده بودند که قابل رویت نباشند. اهالی تروی به گمان فرار یونانیان تصمیم به آوردن اسب چوبی بازمانده از جنگ به داخل شهر و برگذاری مراسم جشن وسرور برای خدایان گرفتند اما کاساندرا دختر پریام با پیشگویی اینکه این اسب نباید به شهر وارد شود وگرنه اسباب بدبختی می شود خواست جلوی این کار را بگیرد اما پریام باز هم مخالفت کرد.

پس از برگذاری مراسم جشن و پایکوبی و در حالی که تمام مردم و لشگریان تروی مست و خواب بودند پنهان شدگان در اسب چوبی به بیرون آمده و با بازکردن دروازه ها و کشتن نگهبانان خواب آلوده و هجوم باز گشتگان از دریا شهر را به آتش کشیدند و آن را ویران نمودند مکان تروی امروزه نزدیک شهر کاناخال در ترکیه امروزی و در شمال غربی این کشور می‌باشد که در سال۱۸۷۰ و توسط باستان شناس آلمانی هاینریش شلمان از زیر خاک بیرون آمد. امروز از واژه تروجان برای عملیات جاسوسی و تخریب بسیار استفاده می شود و بسیاری از تحولات جهان در پشت ظاهر آشکار خود لایه‌های پنهان تلاش‌های سازمان‌های جاسوسی غرب را یدک می کشد این سازمان‌ها برای رسیدن به مقصود از استفاده از هیچ ابزاری رویگردان نیستند.

بسیاری از این سازمان‌ها میراث دار سازمان گذشته خود می‌باشند برای مثال سازمان امنیت کنونی روسیه موسوم به FSB میراث دار سازمان مخوف و ضد بشری KGB می‌باشد. اما در حالی که غرب در زمان حکمیت شوروی، KGB را یک سازمان ضد بشری می شناخت اما پس از سقوط شوروی هرگز ‌بدان‌گونه FSB را به اعمال خشونت بر ضد بشریت محکوم نکرد. پس از سقوط حکومت رایش سوم و حکومت نازیها در آلمان سازمان تازه تأسيس امنیت آلمان تحت رهبری یک ژنرال نازی به نام راینهارد گلن شروع به کار کرد (و طبعتا همان روش نازی ها را در سازمان خود به کار گرفت) پس از سقوط صدام سازمان تازه تأسيس امنیتی عراق با بسیاری از افسران سازمان استخبارات پیشین عراق شروع به فعالیت کرد و…… صدها نمونه دیگر این سازمان‌ها در تصمیم گیری‌های بین‌المللی نقش محوری دارند و علی رغم نقش مهم آنان در این عرصه همیشه به صورت پنهانی به حیات خود ادامه می‌دهند. برای مثال سازمان MI6 و MI5 که سازمان‌های جاسوسی و ضد جاسوسی انگلیس می‌باشند نه فقط شناخته شده نیستند بلکه اساسا بسیاری از مردم این کشورها از وجود آن ( تا قبل از اینکه پیتر رایت کتاب جنجالی خود به نام شناسایی و شکار جاسوس را به رشته تحریر در آورد) بی اطلاع بوده و هستند. حتی در قانون بودجه سالنه آن کشور از این سازمان‌ها و بودجه آن ذکری به میان نمی آید.

بسیاری از این سازمان‌ها برای تامین مالی خود اقدام به حمل و فروش گسترده مواد مخدر و سلاح به صورت قاچاق و در قالب سازمان‌های مافیایی می‌کنند. این سازمان‌ها با داشتن زندانهای مخفی و اعمال گسترده شکنجه و قتل مخالفین بهترین نماد روحیه خشن انسان غربی می‌باشند.

بسیاری از مفقودین فرانسوی طرفدار استقلال الجزایر توسط DST (سازمان ضد جاسوسی فرانسه) به طوری سر به نیست شدند که تلاش‌ها برای یافتن بقایای آنان تا به امروز ناکام مانده است. بسیاری از روئسای این سازمان‌ها از جمله مخوف ترین ابنای بشر بوده اند. برای مثال بریا رئیس سازمان ضد جاسوسی استالین را می توان نام برد که سالها پس از مرگ او در زیر زمین خانه اش تعدادی بیش از ده‌ها اسکلت و بقایای قربانیانش کشف شد. افرادی مانند هیملر (رئیس پلیس مخفی هیتلر موسوم به گشتاپو) و ریچارد هلمز و جیمز انگلتون (اولی ریس سازمان CIA و دومی رئیس ستاد ضد جاسوسی در CIA) برای رسیدن به هدف خود از هیچ امری رویگردان نبودند.

۳-۱-۴- پیشینه جاسوسی رایانه‌ای

یکی از مصادیق بارز و قدیمی جرایم علیه امنیت، جاسوسی است،به طوری که برخی از نویسندگان قدمت تاریخی این جرم را حداقل به زمان حضرت موسی (ع) برمی‌گردانند. در دوران اسلامی و همچنین در قرآن کریم به مصادیقی از جاسوسی اشاره شده است. در هر دوره‌ای متناسب آن دوره معنای جاسوسی تغییر پیدا ‌کرده‌است، قانونگذاران نیز در پی آن، چنین رفتارهایی را جرم انگاری کرده‌اند. چنانچه در گذشته جاسوسی نیازمند ورود به مواضع مربوط جهت کسب اطلاعات، عکس برداری، نقشه برداری و یا تغییر عنوان و جازدن به عنوان مسئول یا مأموران دولت بود. امروزه بدون نیاز به چنین رفتارهایی می‌توان به اطلاعات امنیتی یک کشور در فضای تبادل اطلاعات از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی دسترسی پیدا کرده و یا آن ها را شنود نمود.^[۶۹]