آرسنیک

۲۸۰

۵۴

۴۵

-

-

کادمیم

۴۳

۱۳

۹

۵

۳۵/۰

جیوه

-

۵

۲۴

۱/۲

-

سرب

۲۶۵۰

۱۰۵۰

۶۶۰

۳۱۰

۷

تبادلات هوا- دریا یک فرایند یکطرفه از هوا به دریا نمی باشد، بلکه حباب های ایجاد شده درسطح آب دریا که متلاشی می شوند، ذرات نمک را در جو رها می سازند.
‏بنابراین مبادله دو طرفه مواد از جو به دریا و بالعکس وجود دارد. به این دلیل از یک سو دریا مدخل آلاینده های جوی و از طرف دیگر منشا آنها می باشد. درباره فرآیندهای وارد شدن مواد به دریا و خروج آنها از آن اطلاعات کاملی در دسترس نمی باشد و نمی توان میزان مواد خروجی و ورودی را دقیقاً برآورد نمود. باکشف این موضوع که تقریباً نصف باران های اسیدی مناطق دریای شمال ناشی از دی متیل سولفید می باشد و این ماده در اثر شکوفایی فیتوپلانکتونی از نوع کوکولتیوفر^[۵] سنتز شده و در جو رها گردیده است، می توان اطلاعات زیادی در مورد مقدار احتمالی مواد طبیعی مختلف که از دریا به هوا منتقل می شوند، بدست آورد.

۱-۴-۱-۳- ورود فلزات از طریق رودخانه ها
‏مقدار زیادی فلز از طریق رودخانه ها وارد دریا می شود که ماهیت موا‏د وارد شده به نوع فلزات و منابع معدنی موجود در حوزه آبریز آن رود بستگی دارد. فلزات موجود در آب رودخانه ای که از مناطق شهری می گذرد، به دلیل ورود فاضلاب شهری سایر مواد به آن افزایشی می یابد.
‏رسوب گذاری شدید مواد در مصب ها موجب ته نشینی مقدار زیادی از فلزات می گردد که بر روی رسوبات جذب شده و به بستر دریا برده می شود. رسوبات بنادر واقع در مصب های مناطق صنعتی، حاوی بقایای مواد زائد انباشته شده طی یک قرن یا بیشتر می باشد. در چنین مناطقی، لایروبی کانال های کشتیرانی، موجب تولید ضایعات لایروبی زیادی می گردد که به استثنای مواد لایروبی شدیداً آلوده، بقیه معمولاً در دریا تخلیه می شود(کلارک، ۱۳۸۵).
۱-۴-۱-۴- ورود فلزات به طرق دیگر
‏در اثر تخلیه مستقیم زباله های صنعتی، و دیگر مواد زائد ا‏ز طریق خط لوله و ورود گل و لجن فاضلاب و سایر مواد به دریا، مقدارکمتری از فلزات وارد دریا می شود.
‏اگر چه مقدار مواد وارده کم می باشد، اما چنانچه این مواد به مناطقی که جریان آب محدود است، وا‏رد شوند، به طور موضعی محیط را تحت تاثیر قرار خواهند داد(کلارک، ۱۳۸۵).
۱-۴-۲- نیکل^[۶]
نیکل در طبیعت به صورت ترکیب با آرسنیک، آنتیموان و گوگرد یافت می شود. رنگ آن سفید نقره ای بوده و دارای هدایت حرارتی و الکتریکی زیاد است در سیستم های بیولوژیک به علت آن که می تواند با لیگاندهای مختلف کمپلکس کند انحلال می یابد. نیکل فلز سنگینی است که در نواحی صنعتی، آلاینده مهم رسوبات می باشد و برای کاهش وارد شدن آن به دریا تلاشهایی انجام شده است. این فلز در استیل و سایر آلیاژها، آبکاری، باتری ها و نیز به عنوان کاتالیزور مورد استفاده قرار می گیرد(کاتن و ویلکینسون، ۱۳۷۶).
۱-۴-۲-۱- منابع ورود نیکل به محیط زیست و دریا
ورود نیکل به محیط زیست از طریق استخراج نفت خام، استخراج از معادن آن و از سوختن مواد زاید صورت می گیرد. کارخانه ها و سوزاندن زباله دو عامل اصلی در تولید دود نیکل و ورود آن به هوا می باشند به طوری که مقدار نیکلی که در هوا وجود دارد به مراتب از نیکل موجود در زمین بیشتر است (آقاجری، ۱۳۸۸).
سمی ترین ترکیب نیکل که اغلب در کارخانه ها مشاهده می شود کربونیل نیکل است .سوختهای فسیلی معمولا ً غنی از نیکل هستند و احتراق نفت و زغال منجر به وارد شدن مقدار زیادی از این فلز از هوا به دریا می گردد، اما بخش عمده نیکل وارد شده به دریا ناشی از رودخانه هاست. بیشتر نیکل به شکل ذره ا‏ی است و رسوب دهی زیاد آن در مصب ها ملاحظه می گردد، بنابراین مواد حاصل از لایروبی بنادر و مسیرهای کشتیرانی اغلب آغشته به این فلز می باشند.گل و لجن فاضلاب شهری نیزحاوی مقادیر زیاد نیکل می باشد. راه های وارد شدن نیکل به دریای شمال به این ترتیب برآوود گردیده است: توسط رودخانه ها t year^-12740 ‏، ته نشست جویt year^-11580 ‏، تخلیه مستقیم t year^-1650 ‏، تخلیه گل و لجن و سایر مواد زائده t year^-198 (کلارک، ۱۳۸۵).
۱-۴-۳- کادمیوم^[۷]
کادمیوم فلزی نرم به رنگ سفید نقره ای براق با جرم اتمی ۴۱/۱۱۲ گرم، نقطه جوش ۷۶۷ درجه و نقطه ذوب ۹/۳۲۰ درجه سانتیگراد است که در اسید سولفوریک به کندی حل می شود. این عنصر به طور یکنواخت در پوسته زمین یافت می شود اما ترکیبات معدنی آن تنها در مناطق ویژه ای از جهان یافت می شوند، سنگ معدن روی دارای مقادیر قابل توجهی کادمیوم است. تولید کادمیوم در اواخر قرن نوزدهم به صورت محصول جانبی در استخراج روی آغاز گردید. استفاده از این فلز در قرن اخیر، افزایش یافته است. کادمیوم از آلاینده های مهم زیست محیطی بوده که در تمامی اکوسیستم ها اعم از آب، هوا، غذا و گیاهان یافت می شود. ترکیبات کادمیوم در معادن به صورت سولفید، آبکاری (کلراید، سولفات، اکسید و سیانید) ، باطری سازی (سولفید، اکسید و هیدروکسید)، رنگسازی (نیترات و سولفید )، تلویزیون (سولفید) ، فیلم سازی (کربنات و ترکیبات آلی)، نیمه هادی ها (ترکیبات سولفید)، کنده کاری (کلراید و برومید) از جمله منابع آلاینده در محیط زیست می باشند (بِرد، ۱۳۷۸ و اسماعیلی ساری،۱۳۸۱).
۱-۴-۳-۱- منابع ورود کادمیوم به محیط زیست و دریا