• • کم و کیف وضع مطلوب: در این مرحله لازم است رفتار ها یا اقدامات جدید مطلوب را تعیین کرد.

• • موانع موجود یا احتمالی اجرای نوآوری : اجرای موفقیت آمیز نوآوری نیازمند شناخت و پیش‌بینی موانع و مشکلات اجرای نوآوری است.

• • • تعیین فعالیت های لازم برای پایه گذاری تغییرات: پس از شناخت وضع مطلوب و یافتن مشکلات احتمالی لازم است فعالیت های لازم برای اجرای تغییرات قبلاً پیش‌بینی شود ومسئولیت افراد و نهاد ها مشخص شود.

  

• وسایل و امکانات لازم : اجرای نوآوری مستلزم تهیه ی وسایل و نیروی انسانی، مالی، فیزیکی و … است . از میان سه عامل یاد شده آمادگی نیروی انسانی به ویژه معلمان شرط اصلی نوآوری در آموزش و پرورش محسوب می‌شوند.

نقش مدیریت مدرسه در نوآوری

خلاقیت ، به دلایل زیر برای مدیران آموزشی ارزشمند است:

1. 1. مدیران خلاق‌به احتمال بیشتر می‌توانند خودومدرسه‌تحت مدیریت خودرابامشکلات‌وفرصت‌ها سازگار نمایند.

1. 1. چنانچه مدیریت و تیم اوخلاق تر شوند، کمیت و کیفیت تصمیمات و فعالیت ها افزایش می‌یابد.

1. 1. مدیر و معلمان از لحاظ فردی، احساس چالش و رضایت بیشتری در ارتباط با کار خود می‌کنند.

1. دانش آموزان از آموزش بهتری برخوردار می‌شوند.

خلاقیت و نوآوری از مهم ترین اهداف آموزش و پرورش و جزو مهم ترین رسالت های سازمان آموزشی می‌باشد. در توسعه و تقویت خلاقیت در سازمان های آموزشی، بیش از همه عامل مدیریت خلاق و نوآور، مؤثر و اثرگذار است. زیرا نگرش و اعتقادمدیران مدارس به خلاقیت و نوجویی در خود و سازمان می‌تواند محیط آموزشی را به کانون تغییرات و نوآوری مبدل سازد. ‌بنابرین‏ اگر مدیران مدارس در کنار مهارت های مدیریتی از دانش و مهارت خلاقیت و نوآوری نیز برخوردار باشند، زمینه‌های ایجاد و رشد خلاقیت در آموزشگاه فراهم می‌آید. غلام پور ( ۱۳۷۹)

راهبردهای مدیریتی مؤثر بر نوآوری در مدرسه

مدیریت نوآوری ، یکی از مهم ترین اجزا و بخش های مدیریت در سازمان های آموزشی است که با بهره گرفتن از راهبردها ، روش ها و راه کارهای مدیریتی، نظیر:مدیریت کیفیت فراگیر، نظام مدیریت مشارکتی، نظام پیشنهادات سازمانی، برنامه های آموزش نوآوری و غیره، خلاقیت و نوآوری منابع انسانی را فعال و شکوفا می کند.

– مدیریت کیفیت فراگیر

مدیریت کیفیت فراگیر، ایجاد سیستمی در مدیریت است که ضامن انجام یافتن کارها به طور صحیح ، مداوم و در همه ی سطوح یک سازمان است ،مدیریت کیفیت فراگیر به بهبود مستمر فرایند فعالیت های سازمان از طریق تک تک افراد، مدیران و کارکنان می اندیشند. نظام مدیریت کیفیت فراگیر مبتنی بر شش اصل اساسی تمرکز بر مشتری ،مرکز بر فراگرد ( عملیاتی)،پیش گیری به جای بازرسی ،بسیج کردن مهارت و تخصص نیروی کار ،تصمیم گیری بر پایه ی اطلاعات و بازخورد است(علاقه بند، ۱۳۷۶).استقرار نظام مدیریت کیفیت فراگیر یا جامع در مراکز آموزشی به عنوان مهم ترین و اصلی ترین واحد های نظام آموزشی، می‌تواند نقش بسیار مهم و تاثیر گذار بر نوآوری،پویایی، تحول، رشد و توسعه ی آن ها و در نتیجه، بر کل نظام آموزشی و تعلیم و تربیت داشته باشد. که برخی از مهم ترین این دستاوردها، عبارتند از (گلستان هاشمی، ۱۳۷۸):

• • ارتقای بهره وری سازمان آموزشی

• • افزایش انگیزش به همکاری و مشارکت عمومی

• • ایجاد تحول مثبت و سازنده در سازمان و مدیریت مراکز آموزشی

• • افزایش خلاقیت و نوآوری در سازمان آموزشی

• افزایش موفقیت در دست یابی به اهداف سازمان آموزشی

– نظام پیشنهادات سازمانی

در این نظام همه ی کارکنان سازمان، حق دارند برای بهتر کردن کمیت و کیفیت همه ی عامل هایی که بر کار یا زندگی کاری آنان اثر می‌گذارند، به اندیشه بپردازند و به منظور از میان برداشتن دشواری ها،راه چاره هایی را که مناسب و مؤثر می دانند،برای بررسی کارشناسان،پیشنهادکنند(طوسی، ۱۳۷۹).

خلاقیت، زمانی بروز می‌کند که شرایط و فضای مناسب آن در نظر گرفته شود. یکی از شرایط و عوامل لازم برای رشد خلاقیت، وجود جوی حمایت آمیز و آزاد برای ارائه ی نظر و بیان است که شوراهای پذیرش و بررسی پیشنهادها، نقش بسزایی در تحقق این امر مهم دارد.

میر کمالی(۱۳۷۲)به‌نقل‌از«هینز»،برخی‌از ‌راهکارهای‌بارور ساختن جلسات شوراهای آموزشی را به شرح زیر بیان نموده است:

1. 1. شرکت کنندگان در جلسات، فرصت داشته باشند که در تهیه ی دستور جلسات شرکت کنند.

1. 1. تسهیلات لازم، کافی و راحت، پیش‌بینی شود.

1. 1. زمان و مکان مناسب، انتخاب شود.

1. 1. افراد، فرصت بیان نقطه نظرات خود را داشته باشند.

1. 1. نظرافراد در تصمیمات ملحوظ شود.

1. از وسایل سمعی و بصری مناسب، استفاده شود.

وضعیت موجود نوآوری های آموزشی در ایران

با بررسی و دقت نظر در یافته های پژوهش به منظور توصیف وضع موجودتولید،پذیرش و اجرای نوآوری های آموزشی در ایران،می توان آن را در دو بخش خلاصه کرد:

الف ) عوامل باز دارنده تولید، پذیرش و اجرای نو آوری های آموزشی

ب ) عوامل تسهیل کننده تولید، پذیرش و اجرای نو آوری های آموزشی

اینک به توضیح و تبیین در حد مختصر موارد فوق می پردازد.

الف : عوامل بازدارنده تولید، پذیرش و اجرای نوآوری های آموزشی بامؤلفه های هشتگانه زیر مرتبط است : (مرتضی منطقی،۱۳۸۵)

. سازمان آموزش و پرورش

.ادارات آموزش و پرورش

.کتاب های درسی

.وسایل کمک آموزش

.مدیران مدارس

.همکاران

.اولیای دانش آموزان

.دانش آموزان

ب: عوامل تسهیل کننده تولید، پذیرش و اجرای نو آوری های آموزشی

دکتر مرتضی منطقی (۱۳۸۵) در ادامه مقاله خود تحت عنوان « بررسی چالش‌های فراروی نوآوری‌های آموزشی» به تلاش در جهت غلبه بر مشکلات و راه های غلبه بر مشکلات پیش روی نو آوران آموزشی در ایران می پردازد . وی اشاره می‌کند که در تمهیداتی که صاحب نظران و پژوهشگران غربی برای غلبه بر مشکلات فراروی نو آوری های آموزشی اندیشیده اند،تسهیل کننده های زیر ارائه شده اند (منطقی،۱۳۸۵)

.بررسی پژوهشی لازم برای شناخت موانع موجود بر سر راه نوآوری های آموزشی

.کمک به افراد نوآوردر انجام برخی حمایت های مالی از آن ها برای ممانعت از شکست ابتکارات آموزشی

.تهیه مواد آموزشی ارزان قیمت

.غنی سازی برنامه های آموزشی کارکنان و تربیت خلاق آنان

.فراهم ساختن امکانات مناسب برای مسئولان امور آموزشی

.ایجاد امکان تبادل اطلاعات بین افراد دست اندر کار در نظام آموزشی

.آموزش افراد دست اندر کار نظام آموزشی در جهت شناخت نو آوریهای آموزشی

.ایجاد زمینه لازم برای اجرای انعطاف پذیر برنامه های آموزشی

.اعطای استقلال بیشتر به معلمان ، برای پیشبرد برنامه های درسی

.زمینه سازیهای فرهنگی لازم برای خانواده های دانش آموزان و جامعه

.اطلاع رسانی بیشتر درباره نوآوری‌های آموزشی به جامعه