نکته حائز اهمیت این است که در ماده ی ۱۵ قانون شکار و صید مصوب سال ۱۳۴۶ شروع به شکار حیوانات قابل شکار و صید جرم انگاری شده و مرتکب به حداقل مجازات مقرر محکوم خواهد شد . در حالی که شروع به جرائم مربوط به حوزه ی شکار و صید در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری نشده است .
شاید نظر مقنن بر این بوده که با توجه به وجود قانون خاصی در این زمینه و جرم انگاری شروع به ارتکاب شکار و صید حیوانات نیازی به تکرار آن در قانون مجازات اسلامی نبوده است . هرچند واژه ی ” اقدام به شکار ” ممکن است شروع به ارتکاب شکار را در ذهن تداعی نماید چنان که ماده ی ۵۶۱ قانون مجازات اسلامی از واژه ی ” اقدام ” جهت تبیین شروع به جرم استفاده نموده و بیان کرده :
” هر گونه اقدام به خارج کردن اموال تاریخی – فرهنگی از کشور هر چند به خارج کردن آن نینجامد ، قاچاق محسوب … میگردد ” .
اما از لحاظ منطقی و اصول جزائی تفسیر موسع واژه ی ” اقدام ” در این ماده که هم شامل شروع به شکار و صید می شود و هم شامل ارتکاب کامل و موفقیت آمیز اعمال مذبور می شود، دچار اشکال است . زیرا این تفسیر با توجه به اصل تفسیر مضیق نصوص جزائی و تساوی میزان کیفر در نظر گرفته شده برای هر دو عمل پذیرفته نخواهد بود [۸۷].
ب) سـازمان حفاظت محیط زیست
سـازمان حفاظت محیط زیست نیـز یکسری کنوانسیونها در زمینـه حمایت از حیوانات و گیاهان مقرر داشته که از جمله عبارتند از :
-
- کنوانسیون تجارت گونههای گیاه و حیوانی در حال انقراض ؛
-
- پروتکل ایمنی زیستی : که در آن سطح مناسب حفاظت از ساز و کارهای ژنتیکی بیان شده است ؛
- کنوانسیون رامسر که به بررسی حفاظت از زیستگاههای تالابی میپردازد و …
از جمله انجمنهایی که در زمینه حقوق حیوانات در ایران تشکیل شده است ، انجمن حمایت از حیوانات است که به عنوان نمونه به معرفی آن میپردازیم :
انجمن حمایت از حیوانات یک تشکل مردمی و زیست محیطی از گروه سازمانهای غیر دولتی است که در سال ۱۳۷۷ آغاز به کار نموده است . از نظر قانونی ، مورد تأیید وزارت کشور ، اطلاعات و نیروی انتظامی میباشد . انجمن حمایت از حیوانات که به نام بینالمللی ایران . اس . پی . سی به جهان معرفی شده است ، تنها سازمان غیر دولتی ایرانی با هدف حمایت از حیواناتی است که مورد آزار قرار میگیرند و بیپناهند . این سازمان در پی ایجاد شرایط مطلوب تر زندگی برای حیوانات میباشد . انجمن حمایت از حیوانات با هدف کلی دفاع از حقوق حیوانات و با استعانت از فرهنگ اسلامی و ملی ایران ، به توسعه معلومات و تشویق افراد و رواج تعالیم انسانی درباره حیوانات و ایجاد مسئولیتهای فردی در قبال حقوق حیوانات میپردازد [۸۸] .
این سازمان یکی از بزرگترین و پر جمعیتترین تشکلهای زیست محیطی معاصر در کشور است .
ج) مقررات کار با حیوانات آزمایشگاهی
حیوانات نقش بسیار مهمی در ارتقاء وگسترش تحقیقات علوم پزشکی داشته و پایبندی به مبانی اخلاقی و تعالیم ادیان الهی حکم میکند که به حقوق حیوانات پایبند باشیم . بر این اساس محققین باید در پژوهشهایی را که بر روی حیوانات انجام میدهند ، ملزم به رعایت اصول اخلاقی پژوهش باحیوانات آزمایشگاهی باشند .
شرایط حمل ونقل و نگهداری حیوانات آزمایشگاهی در ایران به قرار زیر است :
۱٫ قرنطینه حیوان تازه وارد شده ، رعایت شود ؛
۲٫ شرایط حرارت و برودت ، نور و هوای تنفسی از محل خرید حمل تا به محل دایم حیوان فراهم باشد؛
۳٫ وسیله نقلیه حمل حیوان ، دارای شرایط و مجوز لازم داشته باشد ؛
۴٫ فضا و قفس با گونه حیوان متناسب باشد ؛
۵٫ قفس ها امکان استراحت حیوان را داشته باشند ؛
۶٫ حیوانات در مجاورت حیوانات شکارچی خود قرار نگیرند ؛
۷٫ قفس ها برای مشاهده توسط فرد مراقب مناسب باشد ؛
۸٫ امکان فرارحیوان از قفس وجود نداشته باشد ؛
۹٫ صداهای اضافی که باعث آزار حیوان میشوند از محیط حذف شود ؛
۱۰٫ امکان آسیب و جراحت حیوان در اثر جابجایی وجود نداشته باشد ؛
۱۱٫ ازمواد ضد عفونی کننده استاندارد ، برای تمیز کردن محیط واستریل نمودن وسایل استفاده شود ؛
۱۲٫ تغذیه و آب مصرفی حیوان مناسب باشد ؛
۱۳٫ بستر و محل استراحت حیوان به صورت منظم تمیز گردد ؛
۱۴٫ تهویه و تخلیه فضولات به طور پیوسته انجام شود ، به نحوی که بوی آزار دهنده و امکان آلرژی زایی و انتقال بیماری به حیوانات آزمایشگاهی وجود نداشته باشد ؛
۱۵٫ ذخایر آب و غذا ، روشنایی و رنگ مناسب در محل نگهداری حیوانات به کار گرفته شود ؛
۱۶٫ فضا برای ذخیره سازی اجساد و لاشه حیوانات و دفع آن ها وجود داشته باشد ؛
۱۷٫ فضای کافی و راحت برای پرسنل اداری و تخصصی و تکنسین ها وجود داشته باشد ؛
۱۸٫ کارکنان باید آموزش کار با حیوانات را دیده باشند ؛
۱۹٫ کارکنان باید اهمیت کار پژوهش با حیوانات را فرا گیرند ؛
۲۰٫ سلامت حیوان ، توسط فرد تحویل گیرنده کنترل شود ؛
۲۱٫ از حیوانات بیمار یا دارای شرایط ویژه مثل بارداری و شیرده استفاده نشود ؛
۲۲٫ فرصت لازم برای سازگاری حیوان با محیط و افراد ، قبل از پژوهش فراهم شود ؛
۲۳٫ قبل از ورود حیوانات ، بر اساس نوع و گونه ، شرایط لازم نگهداری فراهم باشد ؛
۲۴٫ در صورت نگهداری درفضای باز ، حیوان باید دارای پناهگاه باشد ؛
۲۵٫ در فضای بسته شرایط لازم از نظر نور ، اکسیژن ، رطوبت ، دما ، فراهم شود ؛
۲۶٫ قفسها و دیوار کف و سایر بخشهای ساختمانی قابل شستشو و قابل ضد عفونی کردن باشد[۸۹] .
د) شرایط اجرای پژوهش های حیوانی :
۱٫ گونه خاص حیوانی انتخاب شده برای آزمایش و تحقیق مناسب باشد ؛
۲٫ حداقل حیوان مورد نیاز برای صحت آماری و حقیقی پژوهش مورد استفاده قرار گیرد ؛
۳٫ امکان استفاده از برنامه های جایگزینی بهینه به جای استفاده از حیوان وجود نداشته باشد ؛
۴٫ حداقل آزار در مراحل مختلف تحقیق و در روش اتلاف حیوان پس از تحقیق به کار گرفته شود ؛
۵٫ درکل مدت مطالعه کدهای کار با حیوانات رعایت شود ؛
۶٫ نتایج تحقیق باید منجر به ارتقاء سطح سلامت جامعه گردد [۹۰].
ه) دستورالعمل نحوه به کارگیری حیوانات
در فعالیتهای تحقیقاتی , آزمایشگاهی , آموزشی , استحصالی و …
۱٫ انجمن حمایت از حیوانات عهده دار حفاظت و صیانت از حقوق این موجودات بوده و در این رابطه با تمام مراکز تحقیقاتی , آموزشی , داروسازی و غیره که در بخشهای مختلف خود از حیوانات استفاده می نمایند همکاری علمی و عملی خواهد داشت .
۲٫ پایان نامه ها و طرح های تحقیقاتی که به نوعی در ارتباط با حیوانات هستند و همچنین تحقیقات آزمایشگاهی بر روی آن ها ( اعم از مهره داران و بی مهرگان ) , برنامه های آموزشی در سطح دانشگاه ها و استفاده از حیوانات در مراکز تولید دارو و مواد شیمیائی به منظور رعایت حقوق حیوانات با هماهنگی و زیر نظر انجمن حمایت از حیوانات و با موافقت آن انجام میگیرد .
آخرین نظرات