واریانس برابر فرض نشده

۰۰۰٫
۰۰۰٫

۴۸
۴۷٫۹۶۱

۳۳٫۵۳۱-
۳۳٫۵۳۱-

۵۷۸٫

۳۱۴٫

بعد از سلامت
واریانس برابر فرض شده

همانطور که در جدول شماره ۴-۲۰ مشاهده میشود با توجه به اینکه نسبت t محاسبه شده با درجه آزادی ۴۸ یعنی (۵۳/۳۳) از نسبت t جدول در سطح ۵/۰ یعنی (۰۲/۲) بزرگتر است بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در خرده مقیاس سلامت روانی تاثیر نقاشی درمانی در گروه آزمایش معنادار بوده است.

فصل پنجم:
بحث و نتیجه‌گیری
مقدمه
در این فصل به بحث و بررسی پیرامون نتایج به دست آمده از پژوهش پرداخته می‌شود و سپس کاربردهای عملی و نظری پژوهش به همراه پیشنهادات و محدودیت‌های تحقیق ارائه می‌گردد.
۵-۱- بحث و تحلیل نتایج
بر طبق آنچه در پیشینه مورد بحث قرار گرفت و با توجه به تحلیل‌های مختلف که از هنردرمانی به طور عمده و نقاشی درمانی به طور ویژه بیان گردید و در فصل دوم به تفصیل ذکر آنها پرداختیم، نقاشی‌درمانی فرصت‌هایی را فراهم می‌سازد که فرد را در ضمن کسب تجربه‌های موفقیت‌آمیز و افزایش مهارتها، قادر می‌سازد تا به کمک خلق تصاویر، احساسات درونی خود را آشکار ساخته و به وسیله فرافکنی تعارضات، ترس‌ها، آرزوها و دیگر احساسات درونی به نوعی تخلیه هیجانی دست یابد. بررسی نتایج به دست آمده از پژوهش و مشاهده تفاوت معنی‌دار در کاهش می‌زان پرخاشگری دانش‌آموزان گروه آزمایشی نسبت به دانش‌آموزان گروه گواه، پس از اجرای نقاشی درمانی به عنوان یک برنامه مداخله‌ای، بیانگر این نکته است که نقاشی درمانی افراد عادی به پالایش احساسات کمک می‌کند،پ و منجر به کاهش رفتارهای پرخاشگری می‌‌گردد. بررسی کمی نتایج به کمک تحلیل کوواریانس بیانگر کاهش معنی‌دار در میزان رفتارهای پرخاشگرانه گروه آزمایشی نسبت به گروه گواه بود و در جهت تأیید پژوهش‌های پیشین می‌باشد. نقاشی‌درمانی از طریق برون افکنی احساسات و افکار به فرد کمک می‌کند تا خود را با محیط سازگار کند.
بررسی و تحلیل غیرکمی نتایج نشانگر اینست که دانش‌آموزان عادی نیز می‌توانند از نقاشی برای بیان غمها، شادی‌ها، ترسها، اضطراب‌ها و آرزوهای خود بهره‌گیرند.
بر اساس تحلیل نقاشی‌ها به نظر می‌رسد، نقاشی دانش‌آموزان که در واقع در سطح هوشی بالاتر و سنین بالاتر (پانزده سال به بالا) هستند در واقع به مرحله حقیقت‌گرایی در نقاشی دست پیدا کرده‌اند، کمتر از نقاشی کودکانی که در سنین پایین‌تر هستند بیانگر حالات درونی و افکار و احساسات آنان است.
با توجه به تحلیل نقاشی‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که افراد گوناگون بر اساس وضعیت خاص خود به نقاشی درمانی پاسخ می‌گویند. بدین‌صورت که برخی از کودکان خیلی زود می‌توانند به کمک نقاشی با دیگران ارتباط برقرار کنند در حالی که برخی از آنان به طوری که از نقاشی‌ها دیده می‌شود دیرتر به برون‌فکنی احساسات و عواطف خود می‌پردازند و گاهی تا چند جلسه برخی از کودکان حتی از کشیدن نقاشی خودداری می‌کنند و هیچ اثری از موجود زنده در نقاشی‌های آنان دیده نمی‌شود.
به این علت در نقاشی‌درمانی محدودیت زمانی از نظر تعداد جلسات نباید قائل شد تا هر کس به تناسب وضعیت خود، از جلسات درمان بهره لازم را ببرد. پرخاشگری آثار نامطلوبی بر رفتارهای بین فردی و همچنین اثر ناخوشایندی بر حالات درونی و روانی افراد می گذارد. روش گوناگونی برای کاهش رفتارهای پرخاشگرانه کودکان وجود دارد که از آن جمله هنر درمانی که به اشکال گوناگونی مانند نقاشی درمانی، موسیقی درمانی، بازی درمانی و نظایر آن صورت می گیرد که فرض اساسی آن این است که بیان عاطفه در هنر اثر شفابخشی دارد. نقاشی وسیله ی بیانی گیرا و ممتازی است که می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در تکامل هوشی و افزایش قابلیت ها و رشد نیروهای خلاق داشاه باشد. کودک می تواند به کمک آن نوعی ارتباط روحی با دیگران برقرار کند. بنابراین می توان از این طریق به روحیات و تمایلات و شخصیت او پی برد. از طریق نقاشی می توان به هوش کودک پی برد و به آنها کمک کرد که تعارضات و مشکلات را حل کنند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تفاوت معناداری در نمرات پرخاشگری دانش آموزان پسر گروه آزمایش، نسبت به دانش آموزان گروه کنترل پس از اجرای جلسات نقاشی وجود دارد که نشانگر آن است که نقاشی در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه، کاهش افسردگی، کاهش وسواس، کاهش پارانویا، کاهش خود بیمارانگاری، کاهش روان پریشی، کاهش اضطراب، کاهش حساسیت بین فردی، کاهش فوبی و سلامت روان موثر است. بنابراین نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که مداخله بر نتایج پس آزمون تاثیرگذار بوده است.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش افسردگی کودکان تأثیر دارد.
همان طور که در جدول شماره ۴-۲ مشاهده می شود با توجه به اینکه نسبت t محاسبه شده با درجه آزادی ۴۸ یعنی (۲۱/۱۹) از نسبت t جدول در سطح ۵/۰ یعنی (۰۲/۲) بزرگتر است بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در خرده مقیاس افسردگی تاثیر نقاشی درمانی در گروه آزمایش معنادار بوده است
در تبیین فرضیه حاضر می توان بیان داشت از آنجایی که این اختلال بی علاقگی فعّالیتهای را درپی دارد که شخص مورد نظر قبلاً از انجام آن لذّت میبرد(قراچه داغی۱۳۸۷، ۵۰).و از طرفی چون نقاشی شرایطی را برای کودک فراهم می سازد تا بتواند ابراز وجود کند تاآنچه که در دل آشکار سازد و خواسته ها و آرزوهای خود را بیان کند . با ترسیم کودک احساس هویت و موجودیت خود را به دیگران نشان می دهد و بدینوسیله در محیط پیرامون خود کاوش کرده و من کودکانه اش را مطرح می سازد و همچنین نقاشی نوعی ارتباط روحی است که کودک می تواند با دیگران برقرار کند ، بدین ترتیب از نقاشی های کودک به روحیه ، تمایلات و شخصیت او پی می برند و این آشنایی ها در هدایت وی مؤثر می باشد . کودک در هنگام کشیدن نقاشی افکار خود را با حرکات ، نگاه ، قهر و آشتی ، بازی و جنجال ،سر و صدا و سکوت ، انزوا و پرخاشگری بیان می کند .بنابر این نقاشی درمانی در کاهش افسردگی کودکان تاثیر دارد.
نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش های پیشین از جمله: (سایمون ۱۹۹۶، ۱۷۶)، (گیلوری ولی^[۱۱۱] ،۱۹۹۴)، (کیلیک و شاروین^[۱۱۲] ،۱۹۹۷)، همخوان می باشد.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش خود بیمار انگاری کودکان تأثیر دارد.
همانطور که در جدول شماره ۴-۴ مشاهده میشود با توجه به اینکه نسبت t محاسبه شده با درجه آزادی ۴۸ یعنی (۹۰/۲۳) از نسبت t جدول در سطح ۵/۰ یعنی (۰۲/۲) بزرگتر است بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در خرده مقیاس خود بیمار انگاری تاثیر نقاشی درمانی در گروه آزمایش معنادار بوده است.
در تبیین فرضیه حاضر نیز می توان بیان داشت از آنجا که در خود بیمار انگاری فرد علایم جسمی را غلط تفسیر کرده وبر همین اساس با این باور اشتغال خاطر پیدا میکند که دچار بیماری وخیمی است.این اشتغال خاطر سبب تخریب عملکرد یا عذاب وی میشود و سپس از بررسی کامل وردّ شدن بیماری های طبیّ، همچنان بر جا باقی میماند (کاپلان و سادوک ۱۳۸۸، ۳۵). و از آنجایی که در نقاشی درمانی نقاشی راهی است برای کمک کردن به کودک برای سازندگی بهتر با دنیای اطراف و تغییر در الگوهای رفتاری آنان می باشد بنابراین نقاشی درمانی میتواند بر کاهش خود بیمار انگاری کودکان تأثیر داشته باشد.
نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش های پیشین از جمله: (لویک ۱۹۸۳)، (جانسون وهمکاران ۱۹۹۶، ۱۷۷)، (مک نیف ۱۹۹۲، ۲۶۳)، (اشتاینبر^[۱۱۳] وهمکاران ۱۹۹۹، ۱۴۲)، همخوان می باشد.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش روان پریشی کودکان تأثیر دارد.
همان طور که در جدول شماره ۴-۶ مشاهده میشود با توجه به اینکه نسبت t محاسبه شده با درجه آزادی ۴۸ یعنی (۹۶/۲۱) از نسبت t جدول در سطح ۵/۰ یعنی (۰۲/۲) بزرگتر است بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در خرده مقیاس روان پریشی تاثیر نقاشی درمانی در گروه آزمایش معنادار بوده است.
از آنجایی که شکل گیری باور هذیانی در فرد نزدیک به بیماری است که دچار هذیان تثبیت شده می‌باشدو محتوای هذیان ،شبیه هذیان بیمار دارای تثبیت شده است(کاپلان و سادوک ۱۳۸۸، ۴۱).و از آنجایی که با توجه به مواردی که در مورد نقاشی و اهمیت آن توضیح داده شد ، می توان از نقاشی برای رفع بسیاری از مشکلات عاطفی و روانی کودکان و کاهش قابل ملاحظه بسیاری از رفتارهای ناسازگارانه و روان پریش استفاده کرد از و این رفتارها که مسلما ریشه در عواطف ، روحیات و احساسات کودک داردو نقاشی یکی از روش های بسیار مفیدی است که می تواند ما را در کاهش این رفتار کمک کند
نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش های پیشین از جمله: (عناصر ۱۳۶۸، ۱۷۶)، (هیربدنیا ۱۳۷۷، ۱۴۲)، (لویک ۱۹۸۳، ۱۴۳)،همخوان می باشد.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش اضطراب کودکان تأثیر دارد.
همان طور که در جدول شماره ۴-۸ مشاهده میشود با توجه به اینکه نسبت t محاسبه شده با درجه آزادی ۴۸ یعنی (۵۲/۳۰) از نسبت t جدول در سطح ۵/۰ یعنی (۰۲/۲) بزرگتر است بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در خرده مقیاس اضطراب تاثیر نقاشی درمانی در گروه آزمایش معنادار بوده است.
در تبیین پژوهش حاضر نیز می توان گفت از آنجایی که اضطراب خود انگاره هیجانی است که به دنبال به خطر افتادن «خود» با ارزشمندی انسان ایجاد می شود و این اضطراب وقتی ایجاد می شود که فرد می ترسد در فلان کار شکست بخورد، احمقانه عمل کند یا دیگران او را تایید نکنند. به این ترتیب هیجانات ناخوشایندی مثل احساس کناه با شرم در فرد ایجاد می شود وبه رفتار اجتناب رو می آورد (فیروز بخت ۱۳۸۵، ۴۳). و از آنجایی که دانش آموز معمولا در زمان پرداختن به نقاشی به آرامش بیشتری رسیده و به این نتیجه می رسد که برای هر مسئله ای راه حلی وجوددارد ، می توان بعضی از رفتارهای بد دیگران را نادیده گرفت و یا هر رفتاری که دیگران انجام می دهند بدنیست و نباید دیدمنفی نسبت به دیگران داشته باشد و یا در مورد خانواده اوو وظایفی که او در برابر خانواده اش داردو در واقع این روش ، راه حل بسیار مناسبی است .پس بنابر این نقاشی درمانی بر کاهش اضطراب کودکان تأثیر دارد.
نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش های پیشین از جمله: (اسکیف ،۱۹۹۸)، (ویلیامز ووود ۱۹۷۳، ۱۷۴)، (دنی^[۱۱۴] ،۱۹۷۲)، (وبلیامز ۱۹۷۷، ۲۱۵)،همخوان می باشد.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش وسواس کودکان تأثیر دارد.
همان طور که در جدول شماره ۴-۱۰ مشاهده میشود با توجه به اینکه نسبت t محاسبه شده با درجه آزادی ۴۸ یعنی (۱۵/۲۷) از نسبت t جدول در سطح ۵/۰ یعنی (۰۲/۲)بزرگتر است بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در خرده مقیاس وسواس تاثیر نقاشی درمانی در گروه آزمایش معنادار بوده است.
در تبیین فرضیه حاضر نیز می توان بیان داشت،از آنجایی که وسواس فکری، افکار یا تصاویر تکراری و مزاحمی که ناخوشایند هستند وسواسهای عملی^[۱۱۵] رفتاری تکراری هستند که فرد احساس می کند مجبور به انجام آنهاست. مشخصه ocd، بروز وسواس‌های فکری، عملی یا هر دوی آنهاست در غالب موارد، فرد عمل وسواسی را انجام می دهد تا اضطراب ناشی از افکار وسواسی را کاهش دهد (کاپلان و سادوک ۱۳۸۸، ۳۵).و از آنجایی که در نقاشی درمانی می توانیم کودک را بعد از کشیدن نقاشی اش یاری کنیم تا آنچه را که کشیده مانند قصه یا داستان تعریف کند و بابیان آنچه که کشیده رفتارهای مطلوب را تقویت و رفتارهای نامطلوب او را کاهش دهیم بنحوی که به جای سرزنش ها و اوامر مستقیم به دانش آموز ، از طریق نقاشی او این رفتار ها را در او ایجاد یا کم کنیم .پس بنابر این نقاشی درمانی بر کاهش وسواس کودکان نیز تأثیر دارد.
نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش های پیشین از جمله: (لویک ۱۹۸۳)، (جانسون وهمکاران ۱۹۹۶، ۱۷۷)، (مک نیف ۱۹۹۲، ۲۶۳)، همخوان می باشد.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش حساسیت بین فردی کودکان تأثیر دارد.
همان طور که در جدول شماره ۴-۱۲ مشاهده میشود با توجه به اینکه نسبت t محاسبه شده با درجه آزادی ۴۸ یعنی (۶۷/۲۳) از نسبت t جدول در سطح ۵/۰ یعنی (۰۲/۲) بزرگتر است بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در خرده مقیاس حساسیت بین فردی تاثیر نقاشی درمانی در گروه آزمایش معنادار بوده است.
در تبیین پژوهش حاضر نیز می توان بیان داشت از آنجایی که حساسیت در روابط بین فرد، فرد احساس عدم کفایت، خود کم بینی و احساس ناراحتی در ارتباط با دیگران می کند (کرمی۱۳۹۰، ۹۷).و از آنجایی که نقاشی گروهی روی یک سطح می تواند باعث دوری از تفاوت های فردی شده و راهی باشد که گروه بتواند با احساسات مشترک ، هم در سطح هوشیار و هم ناهشیار ، درباره ی یک موضوع مشترک کار کند . همچنین در نقاشی گروهی ، افرادی را که همانند خود هستند می بینند و به این ترتیب فضای محیطی آنان آرام تر و پذیراتر می شود.بنابر این نقاشی درمانی بر کاهش حساسیت بین فردی کودکان تأثیر دارد.