اما قانون جدید به تمام این سردرگمی و ابهام پایان داد و به صراحت موضع خود را اعلام کرد به این ترتیب که در ماده ۱۵ خود بیان داشته که «درخواست کننده منحصر یا درخواست کنندگان سرپرستی باید متعهد کردند که تمامی هزینه های مربوط به نگهداری و تربیت و تحصیل افراد تحت سرپرستی را تأمین نماید. این حکم حتی پس از فوت سرپرست منحصر یا سرپرستان تا تعیین سرپرست جدید برای کودک یا نوجوان جاری می‌باشد…»
همین طور که ملاحظه می شود تعهد سرپرست یا سرپرستان را محدود به سن خاصی نکرده است و از همین ماده می‌توانیم استنباط کنیم که محدود به زمان خاصی نیست، پرداخت نفقه از طرف سرپرستان و در تأیید صحت گفتارمان می توان تغییر متن اولیه لایحه را مستند قرار داد که در بند ۲ ماده ۷ خود مقرر کرده بود «سرپرست یا سرپرستان می بایست متعهد گردند که تمامی هزینه های مربوط به نگهداری و تربیت و تحصیل افراد تحت سرپرستی را تا پایان ۱۸ سالگی تأمین نمایند. این حکم حتی پس از فوت سرپرست یا سرپرستان جاری بوده …» پس همین طور که مشخص است در لایحه پیشنهادی اولیه قید زمانی برای الزام به انفاق در نظر گرفته شده بود، که در نهایت تغییر یافت و به شکل ماده ۱۵ کنونی به تصویب رسید.
بحثی که باقی می ماند و قابل تأمل است، بحث کودکان بدسرپرست است که از نوآوری‌های قانون جدید است، به این صورت که در مورد کودکان و نوجوانان بی سرپرست بحث و گفتگویی وجود ندارد و همه چیز روشن است؛ به خاطر اینکه آن ها سرپرستی ندارند که برای ما مشکلی ایجاد شود، اما آنچه قابل تأمل است وضعیت کودک و نوجوان بدسرپرست است که همان طور در فصل های گذشته به آن پرداختیم و اشاره کردیم با وجود داشتن سرپرست و خانواده، سرپرستی آن ها به کسان دیگری سپرده می شود، گسترش و افزایش پدیده بدسرپرستی که معلول عوامل مختلف اجتماعی است فعالان در این زمینه را واداشت که با تغییر قانون سرپرستی زمینه ورود هر چه بهتر و آسان تر این کودکان و نوجوانان را به خانواده های جایگزین فراهم کنند، اما غافل از اینکه هنوز قانون ابهاماتی در مورد روابط فی ما بین این کودکان و نوجوانان با خانواده زیستی خود و کسانی که سرپرستی آن ها را به عهده می گیرند دارد، که یکی از این موارد همین جا و در بحث نفقه وجود دارد، در چنین شرایطی رابطه کودک یا نوجوان با پدر و مادر واقعی اش از لحاظ نفقه با ابهام مواجه است و هیچگونه نصی در این زمینه در متن قانون نیامده است.
سؤال اصلی که در اینجا با آن روبرو هستیم آن است، که آیا سرپرستی در مورد کودکان و نوجوانان بدسرپرست موجب قطع رابطه کودک و نوجوان با خانواده اصلی خود می شود؟ سؤالی که در هیچ جایی از قانون جدید اشاره ای به آن نشده است، به گفته حمید رضا الوند مدیر کل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی، کودک و نوجوان با حفظ هویت خانوادگی خود به خانواده دیگری سپرده می شود. (الوند، ۱۳۸۸ : ۹) پس با توجه به این گفته می مبینیم که سمت پدر و مادر در آن واحد در دو شخص جمع شده است از یک طرف والدین واقعی و از طرف دیگر در سرپرستان و همچنان ابهام و پرسش ما باقی است که نفقه این فرزند به عهده چه کسی است از یک طرف که می گوییم رابطه اش با خانواده واقعی اش قطع نمی شود و حتی به صراحت می توان گفت که قابل قطع شدن نیست چون که پیوند آن ها خونی و ژنتیکی است و هیچ چیزی این پیوند خونی را از بین نمی برد و از طرف دیگر هم می گوییم که سرپرستی این ها به عهده کسی دیگر است، شاید با دقت در متن مواد قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست بتوانیم بگوییم نفقه این افراد به عهده سرپرستانی است که سرپرستی کودکان و نوجوانان بدسرپرست را به عهده گرفته اند به این ترتیب که در متن ماده ۸ که سرپرستی کودکان و نوجوانان بدسرپرست را اجازه داده گفته شده «افراد قابل واگذاری جهت سرپرستی»، در ماده ۱۵ آمده «درخواست کننده منحصر یا درخواست کنندگان سرپرستی باید متعهد گردند تمامی هزینه های … تأمین نمایند … » و متن مخصوص و اختصاصی این دسته از کودکان و نوجوانان که در ماده ۱۰ آمده که بیان می‌دارد «در کلیه مواردی که هیچ یک از پدر، مادر یا جد پدری یا وصی منصوب از سوی ولی قهری صلاحیت سرپرستی ولو با ضم امین یا ناظر را نداشته باشند، دادگاه می‌تواند مطابق این قانون و با رعایت مواد (۱۱۸۴) و (۱۱۸۷) قانون مدنی و با اخذ نظر مشورتی سازمان، مسئولیت قیم یا امین مذکور در این موارد را به یکی از درخواست کنندگان سرپرستی واگذار نماید.»
ممکن است در نگاه اول و ابتدایی به ماده ۱۰ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، این مسأله به ذهن متصور شود، در این ماده هم آمده است «با رعایت مواد ۱۱۸۴ و ۱۱۸۷، مسئولیت قیم یا امین مذکور در این مواد را به سرپرستان می‌دهد» پس دیگر این قانون چه چیز جدید و نوعی دارد که طراحان آن نقطه قوت آن را پرداختن به وضعیت کودکان بدسرپرست می دانند که در قانون قبل مسکوت مانده بود. اما با کمی تأمل و درنگ متوجه می‌شویم که وقتی این بحث در تنها قانون «سرپرستی» کشور مطرح شده و همان طور هم که در بالا اشاره شد، وقتی صدر ماده ۸ می‌گوید «افراد قابل واگذاری جهت سرپرستی» و در ذیل این ماده کودکان و نوجوانان بدسرپرست را هم مشمول این سرپرستی دانسته است دیگر جای شک و ابهامی باقی نمی ماند و از طرف دیگر اگر قرار بود این دسته از افراد را تنها به قیم یا امین سپرد دیگر اصولاً نیازی به بیان در این قانون نبود زیرا قانون مدنی قبلاً در این زمینه تعیین تکلیف کرده بود و در نهایت هم وقتی که ماده ۱۷ سرپرست را مکلف به پرداخت نفقه فرزند تحت سرپرستی می‌کند، این عنوان کسانی را هم که سرپرستی کودکان و نوجوانان بدسرپرست را به عهده دارند شامل می شود و سرپرست در مورد آن ها هم صدق می‌کند.
۳-۱-۲ اداره اموال
آخرین نظرات